بعید است کسی به ترکیه رفته باشد و کباب دونر نخورده باشد یا دستِ کم نام این غذا را نشنیده باشد! ترکیه با این غذای محبوب خود در جهان، شهرت بسیاری پیدا کرده است. حالا به نظر می‌رسد که مقامات در این کشور تلاش دارند مقررات خاصی بر کباب دونر اعمال شود. نکته اینجاست که چطور می‌توان روی یکی از محبوب‌ترین غذاهای خیابانی که حتی به نوعی با فرهنگ هم پیوندهای دیرین پیدا کرده، ارتباط و اتصال برقرار کرد. آن‌ها می‌خواهند قوانینی را روی کباب دونر بگذارند که روی غذاهای خیابانی در اروپا و به‌طور ویژه در آلمان گذاشته می‌شود. این تلاش‌ها در قالب طرحی ارائه شده به کمیسیون اروپایی صورت می‌گیرد که هدف آن تصویب استانداردهایی برای تولید و عرضه دونر است. اگر این طرح پذیرفته شود، تولید این غذای ترکی که به نماد فرهنگی تبدیل شده است، در کشورهای اروپایی تحت قوانین خاصی قرار می‌گیرد.

کباب دونر از ریشه‌های ترکی خود در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ به عنوان یک غذای خیابانی از طریق مهاجران ترک به آلمان وارد شد. آن‌ها این غذا را در نان پیتا ارائه کرده و با مواد مختلف، از جمله سالاد و سس‌های مختلف، سازگار کردند. این تغییرات باعث شد که دونر به یکی از پرطرفدارترین غذاهای خیابانی در آلمان تبدیل شود. در حال حاضر، سالانه بیش از ۲.۶ میلیارد یورو در صنعت کباب دونر در آلمان درآمد کسب می‌شود و این صنعت در کل اروپا به ۳.۹ میلیارد یورو می‌رسد. بسیاری از مردم حتی در همان آلمان نمی‌دانند که این غذا به نوعی مربوط به ترکیه است و از طریق ترک‌ها به خاک آن‌ها راه پیدا کرده است. برخی از آن‌ها تصور می‌کردند که این غذا مختص خودشان و فرهنگشان بوده است، در حالی‌که اینطور نیست.

*از کباب به سیاست!

ترکیه از طریق این پیشنهاد می‌خواهد که دونر کباب تحت عنوان "تخصص سنتی تضمین شده" (Traditional Specialty Guaranteed) حفاظت شود. این موقعیت حقوقی به محصولاتی که در مناطق خاص جغرافیایی تولید می‌شوند، مانند نوشیدنی از فرانسه، اجازه می‌دهد تا به رسمیت شناخته شوند و استانداردهای تولیدی مشخصی برای آنها تعیین شود. ترکیه در این پیشنهاد تاکید کرده است که دونر کباب باید با استفاده از گوشت گاوهای حداقل ۱۶ ماهه تولید شود و از ترکیباتی مانند چربی حیوانی، ماست یا شیر، پیاز، نمک و فلفل استفاده شود. در واقع با ارائه این جزئیات توانسته نشان دهد که چقدر این غذا به لحاظ سنتی، تخصصی است و باید روی جزئیات آن تمرکز شود.

این پیشنهاد با واکنش‌هایی از سوی وزارت غذا و کشاورزی آلمان مواجه شده است. مقامات آلمانی نگران هستند که این پیشنهاد محدودیت‌هایی برای تنوع موجود در صنعت کباب دونر در آلمان ایجاد کند. به‌عنوان مثال، دونرهایی که با گوشت بوقلمون، مرغ یا انواع گیاهی در آلمان تهیه می‌شوند، ممکن است دیگر مطابق با این استاندارد نباشند. به اعتقاد آن‌ها، استانداردهای پیشنهاد شده توسط ترکیه نباید بر روش‌های تهیه دونر در آلمان تأثیر بگذارد و نباید تنوع در این صنعت را محدود کند. در نظر داشته باشید که به هر حال این یک غذای خیابانی است و با این همه قانون، وضعیت تولید آن دشوار می‌شود.

کمیسیون اروپایی باید در نهایت در مورد این پیشنهاد تصمیم‌گیری کند. در صورتی که اعتراضات از سوی کشورهای عضو معتبر دانسته شود، آلمان و ترکیه شش ماه فرصت خواهند داشت تا به توافق برسند و در غیر این صورت کمیسیون تصمیم نهایی را اتخاذ خواهد کرد.

این موضوع به یک بحث سیاسی هم تبدیل شده است. برخی احزاب سیاسی در آلمان خواستار مداخله دولت در تنظیم قیمت‌های کباب دونر شده‌اند. به‌عنوان مثال، حزب چپ از دولت آلمان خواسته بود که قیمت دونر را به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه و هزینه‌های بالا، محدود کند، اما این درخواست رد شد. همچنین، در یک حرکت دیپلماتیک نمادین، رئیس‌جمهور آلمان در سفر خود به ترکیه یک سیخ دونر را به‌عنوان هدیه رسمی به رئیس‌جمهور ترکیه، رجب طیب اردوغان، ارائه کرد که این حرکت به‌عنوان بخشی از دیپلماسی "کباب" شناخته شد.

در نهایت، این بحث نشان‌دهنده رقابت میان تلاش‌های فرهنگی و تجاری است که بر سر حفظ اصالت غذاهای سنتی و همچنین نیازهای روزافزون بازارهای مدرن و سلیقه‌های متنوع به‌وجود آمده است. این که آیا دونر کباب به‌عنوان یک "تخصص سنتی" با استانداردهای خاصی در اروپا شناخته خواهد شد یا نه، تأثیر مهمی بر تجارت این غذا و نحوه عرضه آن در کشورهای مختلف خواهد داشت.

منبع: آینده نگر