بازارهای جهانی در سال ۲۰۲۴ با انتظار رشد قیمت کامودیتیها همراه است
مسیر بازارها کجاست؟
1402/11/18
305
این مطلب را به اشتراک بگذارید
افزایش قیمت کامودیتیها در سال 2024 بدترین خبری است که میتوان به دولتها داد و بهترین خبر برای سرمایهگذاران است. رشد کامودیتی طلا در سال 2023 خیرهکننده بود و انتظار میرود که به روند خود ادامه دهد.
اقتصاد جهان در سال 2023 عاری از شوکهای قیمتی نبود. تنشهای ژئوپلیتیک بیشتر از سایر عوامل بر تن بازارها از جمله بازار کامودیتیها لرزه انداخت. گرچه در یک ماهه منتهی به پایان سال 2023 شاهد افت بازارها بودیم اما شوکهای قیمتی به اندازه کافی آثار خود را بر بازارها خالی کردند. برخی از بازارها بیشتر از شاخص تورم مصرفکننده تورم رشد کردند. در سال 2023 متوسط جهانی نرخ تورم 6.9 درصد بود اما برخی بازارها مانند کامودیتی طلا توانستند 2 برابر این میزان رشد و سرمایهگذاران را خشنود کنند.
رشد خیرهکننده طلا در 2023
طلا بازاری بود که توانست در 12 ماهه 2023 حدود 11 درصد رشد کند. نااطمینانی در اقتصاد جهان مهمترین دلیل برای پناه بردن به طلا محسوب میشود. بدهی 33.9 تریلیون دلاری دولت آمریکا که بارها دولت بایدن بر سر افزایش سقف آن به منظور جلوگیری از تعطیلی دولت با کنگره به اختلاف خورد، یکی از مهمترین عوامل نااطمینانی است. در حال حاضر، بدهی دولت آمریکا 122.18 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را در بر میگیرد. این نااطمینانی زمانی تشدید میشود که بدانیم در سال 2000 بدهی دولت آمریکا معادل 54.85 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور بود. با توجه به اینکه حجم اقتصاد آمریکا تا سال 2022 به 25.439 تریلیون دلار میرسید و این حجم GDP برترین در جهان محسوب میشود، افزایش سقف بدهی دولت آمریکا به شدت، نااطیمنانی در کل جهان را افزایش میدهد. در این شرایط طبیعی است که مصرفکنندگان طلا را لنگرگاهی امن بدانند.
در چنین شرایطی است که انس طلا در سال گذشته از 2000 دلار عبور کرد و در پایان 2023 بیشتر از 220 دلار رشد کرد. البته عواملی دیگر هم برای نااطمینانی وجود دارد؛ از جمله احتمال افزایش تورم به دلیل تنشهای ژئوپلیتیک در دریای سرخ، نامعلوم بودن زمان پایان جنگ در غزه و احتمال حمله چین به تایوان. تورم خود بهترین دلیل برای اتکا به طلا در پرتفوی شخصی سرمایهگذاران محسوب میشود. عامل دیگری که میتواند بر طلا تاثیر بگذارد، افزایش ذخایر جهانی طلا از سوی سرمایهگذاران نهادی است. عمدهترین تقاضا برای این بخش را بانکهای مرکزی کشورها ایجاد میکنند.
بانکهای مرکزی در 3 ماهه اول سال 2023 بیش از 287 تن طلا، در 3 ماهه دوم 2023 بیش از 174 تن طلا و در 3 ماهه سوم هم بیش از 337 تن خرید کردهاند. هنوز آمار 3 ماهه چهارم 2023 منتشر نشده است. اما با توجه به اینکه خرید طلا در سال 2022 از سوی بانکهای مرکزی تا 3 ماهه سوم سال به بیش از 700 تن میرسید و در پایان سال به بیش هزار تن، انتظار میرود که 2023 هم بانکها مرکزی سبد خرید خود را از طلا پر کنند و در سال 2024 هم رکود تقاضا در سال 2022 را فتح یا به همین میزان در بازار ورود کنند.
چشمانداز طلا در 2024
البته تقویت شاخص دلار (DXY) بهبود رشد اقتصاد چین، پایان جنگ در غزه و بازگشت آرامش به دریای سرخ جایگاه طلا را به خطر میاندازند. همانطور که در 1 سال گذشته ریزش بیش از 1 درصدی شاخص دلار موجب تقویت طلا شده است. این روند میتواند با تقویت دلار معکوس شود. عاملی که موجب تقویت دلار میشود و بازارها را تحت تاثیر قرار میدهد کاهش نرخ بهره در آمریکا است. کاهش این نرخ به افزایش بازدهی اوراق قرضه منجر میشود و بازدهی بازارها از جمله طلا را کاهش میدهد. در حال حاضر نرخ بهره شبانه در آمریکا در محدوده 5.25-5.5 قرار دارد اما انتظار میرود که اعضای فدرال رزرو حداقل 3 بار نرخ بهره را در سال 2024 کاهش دهند. در نهایت انتظار میرود که تا سال 2026 نرخ بهره به محدوده 2-2.25 درصد برگردد.
آغاز کاهش نرخ بهره به معنای پایان دادن به چرخهای است که در آن 11 بار پیاپی نرخ بهره افزایش یافت. اینکه کاهش نرخ بهره برای افزایش اعمال سیاستهای انبساطی و خروج از رکود مدنظر قرار گیرد، دور از نظر نیست؛ چرا که تورم آمریکا در حال کاهش است. صندوق بینالمللی پول پیشبینی میکند که نرخ تورم در آمریکا از 4.1 درصد به 2.8 درصد در سال جاری کاهش یابد. پس باید انتظار داشت که در طول سال 2024 بازدهی اوراق قرضه دولت آمریکا حتی به میزان بسیار کم افزایش پیدا کند اما این به معنای فروپاشی بازار طلا نیست؛ چرا که کاهش تورم آمریکا از 6.4 درصد در ابتدای سال 2023 به 3.1 درصد در پایان این سال، موجب شده است که بازدهی نرخ اوراق قرضه 10 ساله آمریکا به 3.9 درصد برسد. همچنین بازدهی اوراق با سررسید 8 هفته به 5.4 درصد میرسد. در نتیجه، بازدهی بدهی در حالت عادی هم بالاتر از تورم است. به نظر نمیرسد که آمریکا با افزایش غیرمنتظره نرخ اوراق، سایر بازارها را در خطر فروپاشی قرار دهد. بر این اساس، پیشبینی میشود که در سال 2024 طلا همچنان دارایی محبوب برای سرمایهگذاری باقی بماند.
نوسان قیمت نفت در 2023
نفت به عنوان کامودیتی سخت (موجود در طبیعت) در سال 2023 در نوسان بود تا تولیدکنندگان آن و معاملهگران مشتقات، هم خشنود شوند و هم نگران. افزایش تنشها از 7 اکتبر (15 مهر) امسال در خاورمیانه و واکنشهای پس از آن که به تشدید تنشها در دریای سرخ رقم زد و پای یک ائتلاف نظامی به رهبری آمریکا را به منطقه کشاند، کم در این نوسان موثر نبود. 23 روز پس از آغاز این جنگ، اینقدر جهان در شوک به سر میبرد که بانک جهانی هشدار داد که قیمت نفت میتواند به 150 دلار در هر بشکه، افزایش یاید. بانک جهانی اعلام کرد که قیمت مواد خام هم میتواند بین 3 تا 75 درصد افزایش پیدا کند. در کل، بانک جهانی چند سناریو را برای آینده قیمت نفت ترسیم کرد. در سناریو اول اختلالی به اندازه 500 هزار تا 2 میلیون بشکه در روز ایجاد میشود که قیمت نفت را به 90 تا 103 دلار میرساند. در سنارویی دوم حجم اختلال در بازار به 3 تا 5 میلیون بشکه در روز میرسد. بر این اساس، قیمت نفت به 109 تا 121 دلار افزایش مییابد. در سناریوی سوم هم عرضه 6 تا 8 میلیون بشکه در روز در دستانداز میافتد که در نتیجه قیمت نفت تا 150 دلار افزایش مییابد. با این وجود، افزایش قیمت نفت در سال 2023 اینقدر چشم گیری نبود که به حد کم اثرترین سناریوی اختلال در بازار نفت برسد. قیمت سبد نفت اوپک در ابتدای سال 2023 به 81 دلار میرسید اما در پایان این سال 73 دلار را به خود دید. در نتیجه قیمت 9 درصد کاهش یافت. بهای نفتخام وست تگزاس از 78 دلار به 71 دلار در پایان سال 2023 رسید. در این مورد هم شاهد کاهش 9 درصدی قیمت بودیم. برخلاف نفت اوپک و وست تگزاس، نفت اورال روسیه در پایان سال، نسبت به ابتدای سال دارای جهش بود. بر این اساس، بهای اورال از 52 به 60 دلار رسید که نشانه رشد 14 درصدی است. سبد نفت هند در همین مدت از 81 به 77 دلار رسید که در نتیجه 5 درصد کاهش یافت. نفت خیلی سبک عربستان از 86 دلار به حوالی 82 دلار سقوط کرد که کاهش 4 درصدی را نشان میدهد. نفت جنوب چین از 81 دلار به 70.99 دلار کاهش یافت؛ برابر 13 درصد. در همین مدت، نفت سبک آذری آذربایجان از 94 دلار با 7 درصد کاهش به 87 دلار رسید.
چشمانداز نفت در 2024
علیرغم اینکه قیمت نفت در بیشتر کشورها در انتهای سال 2023 نسبت به ابتدای فرو ریخت اما از 6 ماه پیش تا امروز شاهد افزایش قیمتها هستیم. در 6 ماه گذشته بهای نفت برنت (دریای شماال) 0.91 درصد، نفت سبک لوئیزیانای آمریکا 2 درصد، نفت وست تگزاس 0.88 درصد، نفت کوره آمریکا 2 درصد، نفت اوپک 0.97 درصد، نفت سبک نیجریه 4.9 درصد، نفت فوق سبک آرکانزاس 7.5 درصد و سبد نفتی مکزیک 4.6 درصد رشد کرده است. به نظر میرسد نفت که روندی را که از نیمه سال گذشته آغاز کرده، حفظ کرده است. تحلیلگران بازار نفت دو عامل را برای این افزایش قیمت شناسایی کردهاند. به نظر میرسد که برخورد عامل دوم با عامل اول، موجب تشدید نااطمینانی و افزایش قیمتها شده است. عامل دوم، افزایش تنشها در لیبی و تاثیر آن بر تولید میدان نفتی شراره است که به عامل اول، یعنی اولتیماتوم بینالمللی به حوثیها برای توقف حملات به کشتیهایی که از دریای سرخ عبور میکنند، برخورد کرده است. اما رشد قیمت نفت در سال 2024 دلایل دیگری هم دارد. از نظر موسسه گلدمن ساکس قیمت نفت در سال 2024 بین 70 تا 100 دلار خواهد بود؛ چرا که شاهد کاهش سرمایهگذاری در سوختهای فسیلی و هزینههای بالای سرمایهگذاری در سوختهای کربنی در عوض سرمایهبری کمتر انرژیهای نو هستیم.
بازار گندم در 2023-2024
کامودیتیهای نرم، به محصولات کشاورزی گفته میشود که بازارشان تحت تاثیر شرایط اقلیمی و فصلی است. یکی از کامودیتیها محبوب در سبد تجارت جهانی گندم است که دولتها به تغییرات قیمت آن حساس هستند. قیمت هر بوشل گندم از 745 دلار در ابتدای سال 2023 به 624 دلار در انتهای آن رسید؛ نشانهای از کاهش حدود 17 درصدی. کاهش قیمت گندم برای دولتها پیام خوبی است؛ چرا که هر ساله میلیون دلار صرف پرداخت یارانه بر روی آرد و نان میکنند تا هزینه محصول نهایی را کاهش دهند. کاهش قیمت گندم به توافق اوکراین با روسیه و کشورهای دیگر بر سر صادرات بخشی از گندم اوکراین برمیگردد. این اولین بار پس از 5 ماه است که غلات اوکراین از بندر اودسا خارج میشود. با این وجود، هیچ تضمینی برای حفظ این توافق وجود ندارد. 20 میلیون متریک تن گندم از همین طریق صادر شد. در همین حال، استرالیا تولید گندم خود را به 42 میلیون متریک تن افزایش داده است. بانک جهانی پیشبینی میکند که قیمت گندم در سال جاری میلادی 5.6 درصد دیگر کاهش یابد. با این وجود، تهدیداتی وجود دارد که میتواند چشمانداز کاهش قیمت را متوقف کند. ارزیابی وزارت کشاورزی آمریکا نشان میدهد که ذخایر جهانی گندم از 269 میلیون تن به 258 میلیون تن کاهش یابد. همچنین با تداوم کاهش بارندگی، چشمانداز خوبی برای تولید حهانی وجود ندارد؛ به ویژه اینکه حجم تقضای چین برای واردات گندم بالاست. این موضوع میتواند سطح تقاضای سایر کشورها را کم کند و موجب افزایش قیمت بشود.
نظر خود را بنویسید