فعالان اقتصادی در هشتمین جلسه کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران، با ارائه گزارشی وضعیت اینترنت در ایران را نامناسب دانسته و بر این موضوع تاکید کردند که سرعت اینترنت در ایران کُند و همراه با اختلال‌های زیاد است و با وجود گزارش‌های مسئولان مربوطه در زمینه ارتقای کیفیت اینترنت در کشور، در عمل کاربران از افت کیفیت اینترنت شکایت دارند.

در ابتدای این نشست، رئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران، بحث درباره اینترنت را مهم و حیاتی عنوان کرد و افزود: اینترنت جایگاه ویژه‌ای در زندگی مردم دارد؛ به نظر می‌رسد جوانان ترجیح می‌دهند که یک هفته خوراک درست نداشته باشند اما بدون اینترنت یک روز را سپری نکنند.

به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، مازیار نوربخش با اشاره به سرعت اینترنت و تاثیر آن بر محیط کسب‌وکار، خاطرنشان کرد: نگاه فعالان اقتصادی در زمینه اینترنت مطالبه‌گرایانه است و اقدامی که انجمن تجارت الکترونیک انجام می‌دهد بسیار ب ارزش است. شاید عده‌ای به‌خصوص اپراتورها از اقدامات ما گله‌مند شوند اما تازمانی‌که ما پایش نکنیم نمی‌توانیم تغییری در این زمینه ایجاد کنیم.

نوربخش با انتقاد از آنچه به عنوان سیاست حمایت تولید داخلی عنوان می‌شود، گفت: دولت‌ها با هدف حمایت از تولیدات داخلی استفاده از محصولات خارجی را محدود می‌کنند؛ در چنین شرایطی، به نظر می‌رسد بسیاری از محدودیت‌هایی که برای شبکه‌های اجتماعی ایجاد شده نیز با هدف حمایت از پلتفرم‌های داخلی بوده اما تجربه نشان داده است که اجرای این سیاست هیچ‌گاه به موفقیت ختم نشده است.

اهمیت سرعت اینترنت در فعالیت اقتصادی

در ادامه، نایب‌رئیس کمیسیون تحول نوآوری و بهره‌وری اتاق تهران، با تشریح فعالیت‌های این کمیسیون، گفت: کمیسیون تلاش دارد در دوره جدید از حالت قبیله‌ای خارج شده و به نهادی تبدیل شود که در تعامل با صنایع زیرساخت‌های مربوط به فناوری و نوآوری را بررسی کند.

رضا قربانی اینترنت را یکی از موضوعات حساس و مورد توجه فعالان اقتصادی معرفی کرد و افزود: وقتی گفته می‌شود کیفیت اینترنت پایین آمده است باید دقیق روشن کنیم که چه اتفاقی‌ رخ داده است؟‌ مسئولان بر این باور هستند که کاهش کیفیت اینترنت اتفاق نیفتاده و کاهش سرعت اینترنت را قبول ندارند. به همین دلیل آمارهایی که ارائه می‌کنند نشان از افزایش کیفیت اینترنت دارد در حالی که کاربران و فعالان اقتصادی از کاهش سرعت اینترنت شکایت دارند. باید یک تصویر واقعی اینترنت در ایران نشان داده شود که بدون تردید تصویری خوشایند نخواهد بود.

اینترنت در ایران کند و بی‌کیفیت است

درادامه نشست، رئیس کمیسیون اینترنت انجمن تجارت الکترونیک، بحث خود با‌ موضوع کیفیت اینترنت در ایران آغاز کرد و افزود: بدون تردید اینترنت در ایران بی‌کیفیت است. حدود 30 نفر از کارشناسان خبره در تالیف یک گزارش تحلیلی در باب اختلال‌ها، محدودیت‌ها و سرعت اینترنت در ایران با ما همکاری کردند تا مفهوم اینترنت بی‌کیفیت را به یک گزاره دقیق داده‌محور تبدیل کنند و به این پرسش پاسخ دهند که چرا اینترنت در ایران بی‌کیفیت است.‌

به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، پویا پیرحسین‌لو اینترنت در ایران را پر اختلال، کُند و محدود توصیف کرد و گفت: زمانی که از کیفیت صحبت می‌کنیم به طور همزمان از اختلال، محدودیت و سرعت پایین سخن به میان‌ می‌آوریم که هر کدام از این شاخص‌ها زیرمجموعه یکدیگر هستند. انجمن تجارت الکترونیک نگران وضعیت اینترنت بی‌کیفیت در کشور است و یکی از عوامل اصلی رخ دادن اتفاقات تلخی از جمله مهاجرت و خروج متخصصان، خشم اجتماعی و از بین رفتن استارت‌آپ‌ها بدون تردید کیفیت پایین اینترنت در کشور است. اینترنت بی‌کیفیت به ریشه اقتصاد الکترونیک آسیب وارد می‌کند.

وی با تاکید بر اینکه در ایران یک «دیگری غیرپاسخگو» وجود دارد که مسائل مربوط به اینترنت به او واگذار می‌شود، گفت: رئیس‌جمهور رئیس شورای عالی فضای مجازی است و دبیر این شورا و وزیر ارتباطات را تعیین می‌کند و بیش از هر شخص دیگری اختیار کنترل کیفیت اینترنت در ایران را در دست دارد؛ خود ایشان باور دارند که می‌توانند این وضعیت را بهبود بدهند اما در عمل اقدامی در این زمینه به انجام نمی‌رسانند.

این فعال اقتصادی ادامه داد: درجمع‌بندی گزارش مذکور، رتبه‌بندی را بر اساس سه شاخص اختلال، محدودیت و سرعت انجام دادیم و رتبه ایران در زمینه اختلال 47 در بین50 کشوری است که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین ایران در زمینه محدودیت و سانسور رتبه 49 از 50 را دارد و در حوزه سرعت اینترنت رتبه 50 از 50 را کسب کرده است و در مجموع کسب این رتبه‌ها باعث شد که ایران بار دیگر قهرمانی خود را تکرار ‌کند و قهرمان اینترنت بی‌کیفیت در بین ۵۰ کشور شود.

به گفته او، مقایسه اینترنت ایران با چین اشتباه است؛ از آن جهت که بافت فرهنگی ایران و تولید ناخالص داخلی این دو کشور بسیار متفاوت است. حسین‌لو درباره نحوه انتخاب ۵۰ کشور مورد بررسی در این پژوهش، گفت: در گزارش اول 100 کشور را بر اساس تولید ناخالص ملی مورد ارزیابی قرار دادیم اما نکته‌ای که وجود دارد در زمینه سرعت و سانسور داده‌های خوبی داریم اما در رابطه با اختلال، داده‌ها محدود است

او افزود: اگر مسئولان مخالف پایین بودن سرعت اینترنت در کشور هستند و باور دارند که سرعت اینترنت‌ بالاست با داده این مهم را اثبات کنند اما متاسفانه در برابراطلاعاتی که ما از آنها درخواست کردیم واکنشی ازخود نشان نمی‌دهند.

این فعال اقتصادی با تاکید بر اینکه اختلال بیش از هر چیز دیگر کاربران را اذیت می‌کند، گفت: اثبات اختلال سخت است و ایرلند و اسرائیل به دلایل مختلف در ماه‌های اخیر اختلال در اینترنت را تجربه کردند اما ایران با فراز و فرودهای زیاد، جایگاه بد خود در زمینه اختلال را حفظ کرده است.

ساعات اختلال اینترنت در شبانه روز

پویا پیرحسین‌لو اختلال را به دو دسته مقطعی و اختلالات ناشی از انحصار شرکت زیرساخت تقسیم کرد و افزود:‌ ساعت ۷ شب اختلال زیاد و ساعت ۱۲ شب وضعیت بهتر می‌شود اما ۴ تا ۶ صبح بهترین وضعیت سرعت را می‌توان در ایران تجربه کرد و اگر کار مهم دارید بهتر است که سحرخیز باشید؛ اختلال بین11 تا 13 درصد درنوسان بوده و در 4 ماه اخیر درصد اختلال کاهش پیدا کرده است.

او با بیان اینکه 50 درصد وب‌سایت‌ها در ایران فیلتر است، تصریح کرد:‌ شرکت زیرساخت هرگاه مشکلی در اینترنت ایجاد شود مشکل را به شبکه اکسس، شبکه انتقال و محدودیت در پهنای باند بین‌المللی نسبت می‌دهد در حالی که منابع آگاه بر این باورند که اختلال در اینترنت مربوط‌ به اشباع شدن پردازنده‌های شبکه فیلترینگ است و عامل اصلی در پیک مصرف پر شدن سی‌پی‌یوی تجهیزات فیلترینگ است. ‌

وی با طرح این پرسش که چه کسی مسئول اختلال در اینترنت ایران است؟ گفت: در اختلال‌های مقطعی، شرکت ارتباطات زیرساخت مسئول است و انحصار پهنای باند بین‌الملل در دست این شرکت است و برای رفع این مشکل دولت و مجلس باید تصمیم بگیرند که انحصار را رفع کنند یا کیفیت سرویس‌دهی را افزایش بدهند.

رئیس کمیسیون اینترنت انجمن تجارت الکترونیک ادامه داد: درحوزه فیلترینگ چهار درخواست از جمله اصلاح قوانین، توقف فیلترینگ، ممنوعیت مسدودیت بر اساس AP، شفافیت و امکان شکایت برای فیلتر کردن سایت‌ها قابل طرح است. وی ادامه داد: وزارت ارتباطات نسبت به سایر نهادها پاسخگوتر است اما به نظر می‌رسد چندان دغدغه شناسایی مسائل و مشکلات حوزه اینترنت را ندارد و بخش خصوصی این کار را می‌کند. بخش خصوصی بیش از هر نهاد دیگری در این زمینه دلسوزی می‌کند زیرا می‌داند اگر این بخش از بین برود زندگی همه بخش‌ها نابود خواهد شد.

پویا پیرحسین‌لو در پایان بیان کرد: درحوزه اختلالات مقطعی پیشنهاد می‌کنیم که شرکت ارتباطات زیرساخت با شفافیت عمل کند و معماری را بهبود و از نظر فنی این موضوع را ارتقا بدهد.

گزارش کامل «کیفیت اینترنت در ایران» را اینجا دریافت و مطالعه کنید.

خطا 403 ریشه در تحریم‌ها دارد

در ادامه این نشست، حمیدرضا احمدی، فعال حوزه تجارت الکترونیک، بحث را ادامه داد و افزود: اختلال در سرعت اینترنت در تصمیم‌گیری‌های کلان شرکت‌ها از جمله تعداد استخدامی‌ها و وسعت فعالیت‌هایشان تاثیر می‌گذارد. محدودیت اینترنت نیز شامل‌ تحریم هم می‌شود و دریافت خطای 403 از سرویس‌های مختلف گوگل به دلیل تحریم‌هاست، علاوه بر این برخی مقررات داخلی استفاده از برخی سایت‌ها را محدود می‌کند.

این فعال حوزه فناوری با اشاره به سنجش فیلترینگ اینترنت ایران در ماه‌های مختلف، خاطر نشان کرد: ایران، در زمینه دسترسی به آزادی اینترنت جایگاه مناسبی ندارد. سیاستی به نام فیلترکردن در سطح AP وجود دارد و پروسه‌ای وجود ندارد که متوجه شویم چرا سایت‌ها فیلتر شده‌اند؛ همچنین ایران شبکه‌های اجتماعی را فیلتر کرده و این موضوع علاوه براختلال در کار شهروندان در روند فعالیت شرکت‌ها و کسب‌وکارها نیز آشفتگی ایجاد کرده است. بسیاری از شرکت‌ها سرمایه‌های زیادی صرف اطلاع‌رسانی از طریق شبکه‌های اجتماعی کردند و فیلتر کردن، سرمایه‌ها آنها را بلاتکلیف کرده است.‌

احمدی با انتقاد از‌ فیلترینگ گوگل پلی افزود: درصد بزرگی از ایرانیان تلفن همراه اندروید دارند و کسانی‌که اپ مورد نظر را در بازار پیدا نکنند مجبورند از ابزارهای ثالث بهره بگیرند که مشکلات بدافزار دارد از این‌رو تلاش شد که گوگل‌پلی را از فهرست فیلترینگ خارج شود.

او افزود: به طور کلی تلاشی برای بازنگری در فیلترینگ مشاهده نمی‌شود. البته علاوه بر این دلایل منطقی هم برای فیلترشدن یک سایت وجود ندارد و زمانی‌که یک سایت فیلتر شد به نظر می‌رسد که هیچ راه برگشتی نیست و برای همیشه آن سایت فیلتر می‌شود. در این پژوهش سایت‌های سیاسی و پورن را حذف کردیم اما نتوانسیم دلیل فیلتر شدن بسیاری از سایت‌ها از جمله فروشگاه‌های آمریکایی و عکاسی را پیدا کنیم.

این فعال حوزه فناوری در پایان سخنان خود پیشنهاد داد بهتر است که یک تاریخ بازنگری برای فیلتر شدن سایت‌ها در نظر گرفته شود تا علت فیلتر شدن سایت‌ها بررسی شود اما در حال حاضر این سیاست وجود ندارد.

ارائه راهکار برای حل معضلات

فرزین فردیس عضو هیات رئیسه اتاق تهران هم در این نشست با اشاره به تفاوت انجمن تجارت الکترونیک با دیگر تشکل‌ها گفت: این انجمن با کار دقیق و پژوهش علمی درصدد ارائه پیشنهاد برای حل مسائل است و علمی و منصفانه نقد می‌کند. این رویکرد باید در بخش خصوصی بیشتر دنبال شود و هر جا انتقاد می‌کنیم راه‌حل نیز ارائه بدهیم تا حداقل از درد و رنج‌ها بکاهیم.

وی ادامه داد: گزارش فعلی نسبت به گزارش قبلی از نظر ویراستاری، ارائه، چیدمان بهبود پیدا کرده است و امیدوارم که پایمردی کنید تا مشکلات پیش رو حل شود.

عدم سرمایه‌گذاری در زمینه فناوری اطلاعات

همچنین سادینا آبایی، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران از عدم سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات انتقاد کرد و افزود: سرمایه‌گذاری‌ها در این حوزه به ندرت اتفاق می‌افتد و اگر سرمایه‌گذاری جدیدی صورت نگیرد این معضل سر جای خود خواهد ماند.

 وی با انتقاد از برخی قوانین و مقررات، گفت: برخی قوانین مربوط به زمانی است که قانون‌گذار اشراف کامل به این حوزه نداشته است و از این‌رو باید تلاش کنیم که این قوانین را تغییر دهیم؛ یکی از این قوانین قانون تجارت الکترونیک است و این امکان وجود دارد که اثرگذاری درتدوین این قانون موجب کمرنگ شدن این مسایل شود.

آبایی با اشاره به جلسه اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس با وزیر ارتباطات، تصریح کرد: در این جلسه که نمایندگانی از اتاق ایران نیز شرکت کردند، از وزیر ارتباطات پرسیده شد چرا مردم باید هزینه افزایش قیمت اینترنت را بپردازند؟ وزیر هم البته مدافع مردم بود و نمی‎خواست اجازه افزایش قیمت بیشتر را به اپراتورها بدهد؛ افزایش هزینه‌ها باید به گونه‌ای باشد که اپراتورها از پس هزینه‌های خود برآیند.

این فعال اقتصادی ادامه داد: اگر خود را در جایگاه اپراتورها قرار بدهیم این پرسش پیش روی ما مطرح است که آنها چه باید کنند؟ و شاید افزایش تعرفه در نهایت به افزایش سرعت و کیفیت اینترنت درکشور ختم شود.

وی با تاکید بر اینکه ایران از دنیای واقعی اینترنت فاصله دارد، تصریح کرد: آیا ایران خود را جزو صاحبان اینترنت می‌داند؟ زمان جزیره‌ای عمل کردن نیست و تردید نداشته باشد اگر شاهد اتفاق‌های بد در حوزه اقتصادی هستیم ناشی از جزیره‌ای عمل کردن ما بوده است.

رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران در پایان بیان کرد: درصدد هستیم که تعامل خود را با دولت افزایش بدهیم و مسئولان وزارت ارتباطات در جلسات ما شرکت کنند.

در پایان این جلسه، دقایقی هم به پرسش و پاسخ فعالان حاضر در جلسه با تدوین‌کنندگان گزارش و برگزارکنندگان نشست اختصاص یافت.