نشست سیاُم هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران با موضوع بررسی تعامل سیاسی و اقتصادی با کشور چین و با حضور علاءالدین بروجردی، رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی و روابط خارجی مجلس و رئیس انجمن دوستی ایران و چین برگزار شد و در این نمایندگان بخش خصوصی با استقبال از هرگونه توسعه همکاریهای اقتصادی بینالمللی بهویژه با کشور چین، تاکید کردند که این روابط باید محتاطانه و با تمرکز بر تامین انتفاع دوجانبه باشد.
نمایندگان بخش خصوصی و دولتی در هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در نشست دی ماه به مساله توسعه تعامل اقتصادی و سیاسی با چین پرداختند که به نظر میرسد با سفر وزیر امور خارجه به این کشور و نامه محرمانه رئیسجمهور کشورمان به رئیسجمهور چین در مسیر جدید قرار داد و سرعت بیشتری به خود گرفته است. تفاهمنامه 25 ساله دو کشور با وجود این که مفاد آن اعلام نشده، در آستانه اجرایی شدن قرار گرفته و بخش خصوصی نیز با استقبال از هرگونه توسعه همکاریهای اقتصادی بینالمللی بهویژه چین که جزو شرکای نخست اقتصادی کشور است، تاکید دارد که قراردادهای مبتنی بر تفاهمنامه 25 ساله باید با دقت و با در نظر گرفتن انتفاع دوجانبه منعقد شود.
نمایندگان بخش خصوصی همچنین تاکید کردند که شفافیت میتواند به بهبود توسعه روابط و نفوذ بیشتر قراردادها و بهرهوری بالاتر آنها در مسیر اجرا بینجامد و این کاری است که دولت و سایر نهادهای تصمیمگیر باید انجام دهند. در نشست سیاُم هیات نمایندگان اتاق تهران همچنین در مورد مهمترین رویدادهای اقتصادی کشور و روند حرکت شاخصهای کلان اقتصاد گفتوگو شد.
برنامههای پژوهشی مدرسه تکاپو برای 1401
در آغاز این نشست معاون علمی مدرسه کسبوکار اتاق بازرگانی تهران و دانشگاه امیرکبیر (تکاپو) به ارائه گزارشی از عملکرد این نهاد آموزشی-پژوهشی پرداخت که با هدف تربیت مدیران آگاه و در کلاس جهانی برای کسبوکارهای بخش خصوصی و ارتقای دانش مدیریت در کشور در شهریور ماه 1398 راهاندازی شد.
علی زواشکیانی، طی سخنانی به بیان اقدامات و فعالیتهای این مدرسه طی دوره بازگشایی آن تاکنون، پرداخت و توسعه پروژههای پژوهشی در این مدرسه را جزو اهداف و برنامههای سال آینده عنوان کرد. او با اشاره به برگزاری 12 دوره آموزشی مختلف در مدرسه کسبوکار تکاپو در سال 1400 و انجام و ارائه 4 پروژه پژوهشی طی این سال، تصریح کرد که برای سال آینده، برگزاری 32 پروژه آموزشی و انجام 16 پروژه پژوهشی در دستورکار قرار گرفته است.
زواشکیانی در همین رابطه، به برگزاری دورههای آموزشی با موضوعات رهبری برای مدیران، کسبوکار خانوادگی، توسعه صادرات، سلامت و نوآوری، در سال جاری اشاره کرد و یادآور شد که در این دورهها، اساتید مطرحی از داخل و خارج از کشور، بهویژه جوانان دانشآموخته بهترین دانشکدههای دنیا، مبانی و شاخصهای هر دوره را با دانشپذیران در میان گذاشتند.
فایل ارائه معاون علمی مدرسه کسبوکار تکاپو را اینجا ببیند.
در اکوسیستم نوآوری سد ایجاد نکنید
در ادامه رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران در نطق پیش از دستور خود، ابتدا به روابط عمومی اتاق تهران بابت کسب دو نشان برتر مدیریت و ارتباطا الکترونیکی و مجازی تبریک گفت و ضمن اشاره به بازدید تعدادی از اعضای هیات نمایندگان از بیمارستان بازرگانان عنوان کرد که این میزان از تغییر و دقت در بازسازی بیمارستان کمنظیر بوده و این دستاورد با تلاش هیات رئیسه اتاق تهران محقق شده است.
فرزین فردیس سپس به چالشهای اکوسیستم نوآوری اشاره کرد و گفت: احتمالاً اگر با داستانهای حیات وحش آشنایی داشته باشید میدانید که ماهیان آزاد در ارتفاع هزار متری از سطح دریا در بستر رودخانهها اقدام به زاد و ولد میکنند و در فرآیند تخمگذاری این ماهیان که به حدود 10 هزار تخم میرسد، کمتر از 90 درصد به ماهی تبدیل میشود. این ماهیها چند هزار کیلومتر را میپیمایند تا به آبهای شور در بستر دریا یا اقیانوس برسند و تعداد ماهیهایی که به این مرحله میرسند شاید حدود 50 ماهی باشد.
او افزود: این موجودات حدود 4 الی 5 سال را در این بستر سپری میکنند تا به بالغترین وضعیت خود برسند و چنانچه از شکار و امواج سهمگین جان سالم به در ببرند، خلاف مسیر آب شنا میکنند و بار دیگر راه هزاران کیلومتری رسیدن به آبهای شیرین در بستر رودخانهها را در پیش میگیرند تا ماهیان نسل بعدی را تولید کنند. با مداخله عوامل انسانی نظیر سدسازی و عوامل طبیعی، این اکوسیستم به هم میریزد و سبب میشود که یکهزارم این ماهیها به اقیانوس برسند و حدود 50 ماهی این مسیر را بازگردند و نوع خود را بازتولید کنند.
فردیس با بیان اینکه «طرحهایی نظیر صیانت و اینماد اجباری، همین بلا را بر سر اکوسیستم نوآوری میآورد» افزود: اگر اکوسیستم نوآوری از بین برود، ما انسانها و کسانی که اقدام به ایجاد سد میکنند از بین میروند. در حالی که باید اجازه داد قانون طبیعت کار خود را انجام دهد و البته ماهیهایی که باعث ایجاد حیات میشوند کارشان را ادامه میدهند.
معضل کمبود نیروی کار ایرانی
در ادامه این جلسه، هرویک یاریجانیان، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با اشاره به بازدیدی که به اتفاق دیگر اعضای هیات نمایندگان از روند تجهیز و بازسازی بیمارستان بازرگانان داشته است، گفت: در گزارشهای بودجه هرسال، از عملکرد بیمارستان بازرگانان و اعتباری که برای توسعه آن تخصیص پیدا میکرد، میشنیدم و میخواندم. تا آنکه فرصت شد از آنچه که به کمک هم ساختیم، بازدیدی کنم و پس از این بازدید، این تفکر در ذهن من تقویت شد که آیا از سرمایهگذاری در توسعه بیمارستان بازرگانان، امری پسندیدهتر برای اتاق تهران، میتوان متصور بود؟
او افزود: نوسازی این بیمارستان عینیترین و ملموسترین اقدام اتاق بازرگانی تهران در اتصال طبقات فرودست اجتماعی به جامعه تجار و بازرگانان است. باید به این اتصال ارج بنهیم و این مدل موثر را به عنوان نمادی از کارآمدی اتاق تهران تکثیر کنیم.
یاریجانیان در بخش دیگری از سخنان خود به کمبود نیروی کار پرداخت و گفت: کارخانجات با مشکلات متعددی دست به گریبانند. خارج از دغدغههایی که نهادهای دولتی برای کارخانجات تولیدی به وجود میآورند، این روزها مشکلات تازهای به وجود آمده و آن کمبود نیروی کار است. کسی با حقوق تعیین شده وزارت کار حتی بالاتر از آن، دیگر کار نمیکند و مدیران واحدهای تولیدی با چراغ در تاریکی فضای کسبوکار دنبال کارگران افغانستانی هستند؛ چرا که نیروی کار ایرانی نیست. پیک موتوری رستورانها و فستفودها و رانندگان تاکسیهای اینترنتی درآمدهایی کسب میکنند که قابل مقایسه با کارگران واحدهای تولیدی نیست.
او گفت: چنانچه 30 درصد هم به حقوق سال 1400 در سال 1401 اضافه شود، باز هم کسی کارهای غیررسمی حتی دستفروشی را رها نمیکند تا به کارخانه بیاید و پای دستگاه بایستد. من به دلیل مسوولیتهایی که دارم هر روز نامههای متعددی از سوی همکاران به دستم میرسد که چرا قوانینی تصویب نمیشود که بتوانیم از نیروی کار خارجی استفاده کنیم. با اتفاقاتی که در کشور افغانستان افتاد و نیروی کاری که از آن کشور خارج شد یکی از گزینههای تامین نیرو برای واحدهای تولیدی، آنها هستند. استخدام آنها هم در شرایط فعلی و قوانین موجود تقریبا غیرممکن است. پیشنهادی که وجود دارد این است که با شناسایی و ثبتنام کارگران افغانستانی و طی مراحل قانونی و امنیتی و دریافت مبالغی برای اقامت در ایران، مجوز کار به طور موقت به آنان داده شود و در سامانهای این افراد به کارخانجات متقاضی معرفی شوند.
یاریجانیان تاکید کرد که آنچه این روزها بیش از مالیات و تامین اجتماعی و ... تولیدکنندگان را تحت فشار قرار داده کمبود نیروی کار است. عدم تولید و عرضه ناکافی محصولات باعث کمبود در بازار و نهایتاً گرانی خواهد شد.
انتقاد از بخشنامه سازمان حمایت
رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران نیز به عنوان آخرین سخنران پیش از دستور، به بخشنامه اخیر سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان مبنی بر لزوم درج قیمت تولیدکننده بر محصولات عرضه شده در سطح خردهفروشیها اشاره کرد و این اقدام را آبستن بروز مشکلات حاد در بخش تولید دانست.
علی نقیب خواستار توقف اجرای این بخشنامه و بازنگری در آن شد و گفت: اجرای این دستورالعمل، رقابتپذیری در سطح شرکتهای کوچک و متوسط را مخدوش خواهد کرد و آنها امکان رقابت با شرکتهای بزرگ که از توان لجستیک و زیرساختهای مناسب برخوردار هستند را نخواهند داشت.
وی تصریح کرد که در این بخشنامه، تمامی کالاها با یک رویکرد دیده شده است در حالی که هزینه حملونقل برای کالاهای مختلف، متفاوت است. این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران از این رو، مطالبه جدی بخش تولید به ویژه شرکتهای کوچک و متوسط را بازنگری در بخشنامه سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان در مورد درج قیمت تولیدکننده روی اجناس عنوان کرد.
دستاوردهای اتاق تهران
رئیس اتاق بازرگانی تهران در سیامین نشست هیات نمایندگان اتاق تهران، ابتدا به برخی دستاوردهای اتاق بازرگانی تهران طی ماه اخیر اشاره کرد و در این رابطه، کسب کرسی از سوی اتاق تهران در کمیسیون حقوق تجارت بینالملل سازمان ملل متحد و همچنین، یک کرسی در کارگروه ویژه شمول معلولیت در داوری بینالمللی ICC را از جمله آن عنوان کرد.
مسعود خوانساری همچنین، به موفقیت روابط عمومی اتاق بازرگانی تهران در کسب دو رتبه برتر در هجدهمین جشنواره برترینهای روابط عمومی ایران که مراسم آن طی هفته جاری برگزار شد، اشاره کرد و کسب این عنوان را نتیجه تلاش و ابتکارات به کار گرفته شده از سوی روابط عمومی اتاق تهران دانست.
او همچنین، از دیگر دستاوردهایی که طی هفتههای اخیر برای اتاق بازرگانی تهران به یادگار ماند را کسب رتبه برتر برای بیمارستان بازرگانان در میان بیمارستانهای کشور عنوان کرد و با یادآوری اینکه در حال حاضر، تنها 12 بیمارستان در سراسر کشور، در این جایگاه قرار دارد، تصریح کرد که تلاش اتاق تهران بر این است تا با توسعه خدمات این بیمارستان و ارتقای تجهیزات درمانی در این مرکز، طی رتبهبندی سال آینده، جایگاه و رتبه عالی برای بیمارستان بازرگانان به دست آید.
رئیس اتاق تهران سپس به بیان موضوعات روز اقتصادی پرداخت و با اشاره به اینکه بر اساس آمار و اطلاعات رسمی، وضعیت تولید و تجارت خارجی کشور تاحدودی بهبود پیدا کرده است، اضافه کرد که تولید ناخالص داخلی کشور به میزان 3.3 درصد افزایش داشته است با این حال، کماکان نرخ بالای تورم بر اقتصاد کشور سایه انداخته و مانع بزرگی پیشروی توسعه کسبوکارها و اقتصاد قرار دارد.
نگرانی از تداوم خروج سرمایه از کشور
مسعود خوانساری سپس، نگرانی دیگری که پیشروی وضعیت اقتصاد و کسبوکار در کشور قرار گرفته است را افزایش تراز منفی حساب سرمایه عنوان کرد. به گفته وی، بر اساس آمار بانک مرکزی، خالص حساب سرمایه طی نیمه نخست امسال به حدود منفی 6.3 میلیارد دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 63 درصد تضعیف شده است. رئیس اتاق تهران با این توضیح که این وضعیت، نشان میدهد روند خروج سرمایه از کشور تشدید شده است، افزود: دولت باید به طور جدی به آسیبشناسی خروج سرمایهها از کشور بپردازد و با شناسایی عوامل بروز این پدیده ناگوار که طی سالهای اخیر روند آن فزونی پیدا کرده، راهکارهای حل این معضل را به کار گیرد.
وی در همین رابطه، با بیان اینکه به نظر میرسد که اجرای مالیات بر سرمایه و عایدی که از سوی دولت در پیش گرفته شده، در شرایط کنونی به سود اقتصاد کشور نباشد، تاکید کرد که این سیاست باید از سوی دولت مورد بازنگری قرار گیرد و اجرای آن به تعویق افتد.
رئیس اتاق تهران در ادامه، از دیگر نگرانیهای موجود در اقتصاد کشور را وضعیت نامناسب سرمایهگذاری عنوان کرد و با این یادآوری که طی دو فصل ابتدایی سال 1400، رشد سرمایهگذاری در کشور منفی بودهاست، تصریح کرد که بر اساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، وضعیت موجود امنیت سرمایهگذاری در کشور، از جمله عواملی است که عدم سرمایهگذاری در ایران را دامن زده است.
قراردادی بر پایه منافع ملی
خوانساری در بخش دیگری از سخنانش، به یادداشت تفاهم 25 ساله میان ایران و چین اشاره کرد که به تازگی از سوی دولت سیزدهم روند اجرای آن آغاز شده است. وی با بیان اینکه علاوه بر برقراری ارتباط با غرب، توسعه مناسبات اقتصادی با شرق نیز باید در اولویت تصمیمگیران کشور قرار گیرد، افزود: اینکه تفاهمنامه همکاری 25 ساله ایران با چین مورد نکوهش و سرزنش قرار گیرد، رویه نادرستی است و به طور یکجانبه نباید این تفاهمنامه را مورد نقد و تحلیل قرار داد. بخش خصوصی و مردم، با حساسیت و جدیت تفاهمنامه همکاری 25 ساله ایران و چین را رصد میکنند و دولتمردان باید مراقب باشند که قراردادی متناسب با منافع ملی با دولت چین منعقد و به کار گرفته شود.
رئیس اتاق تهران در بخش پایانی سخنان خود، به برخی اظهارنظرهای تقابلی و رد و بدل شده میان مجلس و اتاق بازرگانی طی روزهای اخیر اشاره کرد و این رویه را مناسب ندانست و با بیان اینکه مجلس و اتاق بازرگانی باید از تقابل و تعارض دوری کنند، افزود: بخش خصوصی و اتاق بازرگانی بدون همکاری با سه قوه، موفق نخواهد شد از این رو، تداوم همکاریها و تعاملات میان این دو نهاد، قطعا به سود اقتصاد کشور خواهد بود.
رشد 21 درصدی نقدینگی طی 7 ماه
در ادامه این جلسه، نوبت به معاون بررسیهای اقتصادی اتاق تهران رسید تا به تشریح وضعیت شاخصهای منتخب اقتصادی بپردازد. او در ابتدا با اشاره به برآوردها از کاهش رشد اقتصادی و تجارت جهانی در سالهای 2022 و 2023 گفت: انتظار این است که رشد 3.1 درصدی در سال 1400 برای ایران محقق شود و البته پیشبینیها حاکی از کاهش نرخ رشد در دو سال آینده است. ضمن اینکه این میزان رشد در ایران از رشد اقتصادهای در حال توسعه و منطقه منا کمتر خواهد بود.
مریم خزاعی، با اشاره به افزایش 751 هزار میلیارد تومانی نقدینگی معادل 21.6 درصد طی 7 ماه نخست سال جاری، گفت: پایه پولی نیز حدود 71 هزار میلیارد تومان معادل 15.5 درصد پایه پولی طی 7 ماه افزایش یافته است.
او سپس به وضعیت شاخص مدیران خرید در ایران و جهان اشاره کرد و گفت: طی 18 ماه گذشته، شاخص مدیران خرید در جهان بهبود متوالی داشته و این شاخص در ایران با افت 0.58 واحدی طی یک ماه آذر مواجه شده که دلیل آن کاسته شدن از سرعت رشد تولید، رشد میزان سفارشهای جدید، افزایش هزینهها و افت صادرات است.
خزاعی با اشاره به استمرار روند نزولی رشد شاخص کل تولید صنعتی شرکتهای بورسی در آذر 1400 نسبت به ماه مشابه سال قبل، عنوان که گروههای دارای رشد منفی شاخص تولید، شامل تولید صنایع دارویی، محصولات فلزی و دستگاههای برقی بودهاند. او همچنین از افت 6.4 درصدی صادرات و رشد 12.1 درصدی واردات طی یک ماه اخیر به اروپا خبر داد.
(گزارش کامل معاونت بررسیهای اتاق تهران از آخرین وضعیت شاخصهای اقتصادی منتخب را میتوانید اینجا دریافت و مطالعه کنید.)
ارائه دورههای مهارتمحور برای فعالان اقتصادی
در ادامه این جلسه، مدیرعامل موسسه آموزش و توسعه منابع انسانی اتاق تهران، گزارشی از عملکرد 9ماهه این موسسه ارائه کرد. وحید تقیخانی با اشاره به اینکه رسالت اتاق در حوزه آموزش، ارائه دورههای کوتاهمدت مهارتمحور و کاربردی است، ادامه داد: این موسسه طی 9 ماه گذشته، 46 هزار و 90 نفر-ساعت دوره آموزشی ویژه اعضای اتاق برگزار کرده و 2 هزار و 453 نفر-ساعت دوره آموزشی نیز ویژه تشکلها برپا شده است.
او همچنین با اشاره به برگزاری دورههای آموزشی عمومی کارت بازرگانی، دوره آموزشی درخواستی سازمانها و دوره آموزشی ویژه پرسنل اتاق توضیح داد که این موسسه برای توسعه فعالیتهای آموزشی و نیز ارتقای جایگاه حرفهای خود نیاز به تهیه یک دستگاه ساختمان دارد. در ادامه خرید این ساختمان به رایگیری گذاشته شد که این موضوع با رای اکثریت اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران به تصویب رسید.
پیگیری مشکلات فضای کسبوکار
در این بخش از جلسه، رئیس کمیسیون «بهبود محیط کسبوکار و رفع موانع تولید» اتاق تهران گزارشی از عملکرد کمیسیون متبوع خود ارائه کرد. محمدرضا نجفیمنش گفت: پیگیری مسائل و مشکلات فضای کسبوکار در راستای بهبود رتبه کشور در شاخص رقابتپذیری فضای کسبوکار، پیگیری مسائل و چالشهای فعالان اقتصادی در حوزه امور مالیاتی و تامین اجتماعی، پیگیری اصلاح قانون مشاغل سخت و زیانآور و پیگیری ساماندهی و بهبود وضعیت نیروی کار در صنایع از جمله اقدامات این کمیسیون در ماههای گذشته بوده است.
نجفیمنش گفت: برای رفع مشکلات فضای کسبوکار، مکاتباتی با وزیر صمت درخصوص بررسی طرح ساماندهی صنعت خودرو در کمیسیون صنایع و معادن، رئیس سازمان امور مالیاتی درخصوص شرایط اخذ گواهی ماده 186 قانون مالیاتهای مستقیم برای مودیان مالیاتی و فعالان اقتصادی و مکاتبه با مدیرکل اشتغال اتباع خارجی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت کشور برای رفع مشکل کمبود نیروی کار و صنایع و نیز استفاده از نیروی کار مهاجران افغان صورت گرفته است و پیگیریها برای حل ریشهای این مسایل ادامه دارد.
(گزارش عملکرد کمیسیون «بهبود محیط کسبو کار و رفع موانع تولید» اتاق تهران را میتوانید اینجا دریافت و مطالعه کنید.)
در حفظ سرمایه بیهنر هستیم
در ادامه این جلسه، علاءالدین بروجردی، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی که سابقه ریاست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس را برعهده دارد، در باب اهمیت تفاهمنامه 25 ساله ایران و چین و توسعه تعامل سیاسی و اقتصادی با این کشور سخن گفت. او با بیان اینکه کشورها در تنظیم روابط خود به دنبال حفظ منافع ملی هستند، گفت: اینگونه نیست که کشورها در نگاهی یکسویه دنبال تحقق منافع ما باشند. اما هنر ما باید این باشد که در تنظیم روابط، حداکثر منافع ملی را به دست بیاوریم.
رئیس انجمن دوستی ایران و چین ادامه داد: در تنظیم روابط با دیگر کشورها باید به اصل وجود سوءپیشینه در روابط دو طرفه توجه نشان دهیم؛ برای مثال اگر کشوری در خط مقدم تحریمهای ایران قرار دارد، در صدور قطعنامهها نقش مهمی ایفا کرده و از طرفی سیاست اعلام شده آنها دشمنی و براندازی است، باید در زمان تنظیم قراردادها به این سؤسابقهها توجه کرد. اما کشور چین از معدود مواردی است که در رابطه با آن سؤپیشینهای وجود ندارد و بررسی عمق تاریخ، نشاندهنده دوستی دیرینه میان ایران و چین است.
بروجردی در ادامه با اشاره به قدرت اقتصادی چین عنوان کرد که در گستره عظیم چین، یک کارتنخواب وجود ندارد؛ در حالی که تعداد کارتنخوابها در اروپا بسیار است. این کشور با 8.5 درصد اراضی مزروعی، 20 درصد جمعیت جهان را ارتزاق میکند. او با بیان اینکه نکات منفی نیز در مورد چین وجود دارد، توضیح داد: تحقق منافع ملی در ارتباط با این کشور بستگی به آن دارد که ما تا چه حد از هنر دیپلماسی در مذاکرات با این کشور بهره بگیریم.
او به برخی نمونههای همکاری ایران و چین اشاره کرد و گفت: در دوران جنگ بین ایران و عراق، ما سلاحهای خود را از چین میگرفتیم اما میگفتیم این تجهیزات غنایم جنگی است که در فاو به دست آوردهایم و اساساً بخش مهمی از جنگ همین موضوعات و فریبهاست. زمانی که برای سند 25 ساله با چینیها مذاکره میکردیم درخواست چینیها آن بود که این مذاکرات به هیچ وجه علنی و منتشر نشود تا آنها در شرایط سخت قرار نگیرند اما با فاصله بسیار کوتاهی مذاکرات سند 25 ساله ایران و چین منتشر شد. در این شرایط اشکال از کیست؟ ما باید قواعد بازی را رعایت کنیم که کمتر رعایت میکنیم.
بروجردی با اشاره به تعللهایی که در دولت قبل برای جذب سرمایه چینیها برای احداث راهآهن سریعالسیر صورت گرفت، گفت: در چنین شرایطی برای ایران بهترین گزینه چین است. در دولت گذشته رییس انجمن فاینانس چین به ایران آمد و اعلام کرد که چین آمادگی فاینانس 50 میلیارد یورویی را دارد. این پیشنهاد شش ماه قبل از انتخاب شدن ترامپ به ریاستجمهوری آمریکا ارایه شد و در همان زمان میدانستیم که آمریکا جمهوری اسلامی ایران را نمیخواهد و اروپاییها هم بارها به ما اعلام کردند که توانی جز اراده آمریکا ندارند اما عدهای همچنان در برابر مذاکره با چین مقاومت میکردند.
رییس انجمن دوستی ایران و چین ادامه داد: در همان زمان ارایه این پیشنهاد از سوی چینیها آقای آخوندی، وزیر راه و شهرسازی وقت را به همراه رییس کمیسیون عمران و تعدادی از معاونهای وی دعوت کردیم تا موضوع آمادگی چین برای فاینانس 50 میلیارد یورویی را اطلاع دهیم و گفتیم که تا کی میخواهید از خطآهن و قطارهای رضاخانی استفاده کنید. پیشنهاد این بود که پروژههای ریلی به ویژه قطار سریعالسیر را چهار ساله با حضور چینیها به راه بیندازیم و بازپرداخت بعد از یک سال تنفس انجام شود و حتی اگر در آن دوران با کمبود پول مواجه بودیم با چین توافق شد که هزینه را با صادرات نفت تهاتر کنیم.
علاءالدین بروجردی افزود: اما آقای آخوندی، در برابر این پیشنهاد مقاومت کرد و گفت پیشپرداخت 15 درصدی را نداریم. همان موقع به ایشان اعلام کردم اگر چین با حذف پیشپرداخت 15 درصدی موافقت کند مشکل برطرف میشود و آقای آخوندی اعلام کرد در این صورت بسیار فوقالعاده است. در نهایت هیات چینی مایوس شدند و به ما نامه نوشتند که آیا اینگونه میخواهید از منافع کشورتان حمایت کنید؟ ما این اعتبار را فقط در اختیار کشورهای دوست قرار میدهیم و روسیه تاکنون سه بار از این اعتبارات استفاده کرده است. در نهایت ما موضوع را با رییسجمهور در میان گذاشتیم و قرار بر این شد که آقای جهانگیری موضوع را پیگیری کنند و جلساتی با حضور رییسجمهور، آقایان جهانگیری و شمخانی و سایر مسئولان داشتیم. همان جا به آقای جهانگیری اعلام کردم که در این دولت افرادی حضور دارند که اعتقادی به کمک گرفتن از چین ندارند.
او با بیان اینکه «ما استاد فرصتسوزی هستیم» افزود: در شرایطی که پول نداریم باید نسبت به جذب سرمایه خارجی اقدام کنیم. کشوری مانند ترکیه با اتخاذ یک سیاست باعث شد ایرانیها دهها میلیارد دلار خانه در این کشور خریداری کنند و امروز ما با خروج سرمایه مواجه هستیم و نتوانستیم از میلیاردها دلار سرمایه ایرانیهای خارج از کشور استفاده کنیم. این بدان معناست که در حفظ سرمایههای داخلی و جذب سرمایههای ایرانیان خارج از کشور هم بیهنر هستیم. در این شرایط چطور میخواهیم این کشور را بسازیم؟ راهکار این است که قواعد بازی را رعایت کنیم.
او با بیان اینکه سند همکاری 25 ساله ایران و چین بسیار حائز اهمیت است، گفت: چین دارای سرمایه و امکانات گسترده است. دولت کار خود را در تدوین این سند به انجام رسانده و بسترسازی کرده است. امروز هنر این جمع و بخش خصوصی است که آنچه در قالب یادداشت تفاهم تنظیم شدهاست را به قرارداد تبدیل کند. بنابراین لازم است اتاق بازرگانی و کمیسیونهای تخصصی آن به عنوان یک برند جهانی و منطقهای این موضوع را مورد بررسی قرار دهند. انجمن دوستی ایران و چین نیز ارتباط با این کشور را تسهیل میکند.
بروجردی در ادامه به مذاکرات ایران و غرب نیز اشاره کرد و گفت: سمتوسو و خواسته دولتمردان، حصول نتیجه در این مذاکرات و «شدن» است. به هر حال باید این گره را باز کنیم. ما گذشتگان را قضاوت کردهایم و آیندگان نیز ما را قضاوت خواهند کرد. چرا ایرانیان در کشوری با منابع غنی نفت و گاز جهان باید هشتِشان گرو نُهِشان باشد. این نشان میدهد که یک جای کار میلنگد.
او خطاب به فعالان اقتصادی گفت که شرایط برای همکاری اقتصادی با چین فراهم است و انجمن دوستی ایران و چین میتواند در این زمینه کمککننده باشد.
سوابق همکاری نامطمئن با چین
پس از سخنان رئیس شورای دوستی ایران و چین، نوبت به اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران رسید تا دیدگاهها و نقدهای خود پیرامون تفاهمنامه همکاری 25 ساله ایران و چین، بیان کنند.
ابتدا سیدمحمد اتابک، نایبرئیس اتاق بازرگانی تهران، به سوابق همکاری چین با ایران که عمدتا نامطمئن و نامتعادل بوده است اشاره کرد و با این توضیح که صنعتگران و کارآفرینان ایرانی، قضاوت قابلاتکایی از حُسن روابط گذشته خود با شرکتهای چینی ندارند، گفت: این تصور که چین یک مدینه فاضله برای ایران خواهد بود را باید کنار بگذاریم و تفاهمنامه همکاری 25 ساله با این کشور باید با نظارت کافی و روشن، منعقد شود.
وی با اشاره به اعمال تحریمها و امضای برجام در سال 2016 و ورود سرمایهگذاران خارجی به ایران، گفت: شرکتهای چینی در حالی به همکاری و سرمایهگذاری در صنایع ایران ورود کردند که در بسیاری از موارد، نرمافزار و تکنولوژی آن صنعت را به طرفهای ایرانی تحویل ندادند و به یکباره نیز ایران را ترک کردند. در حالی که چینیها عمدتاً فقط منافع خود را در قراردادهای همکاری با شرکتهای ایرانی مدنظر داشتند و سرمایهگذاری در ایران را پروژهای کوتاهمدت میدانستند.
محمد اتابک افزود: به این ترتیب و با توجه به سابقه نهچندان مثبت همکاری اقتصادی و سرمایهگذاری چین در بازار ایران، طی تفاهمنامه پیشرو نیز باید مراقب بود که منافع کشور به طور جدی مورد توجه قرار گیرد و با نظارت کافی قراردادها منعقد شود.
ضرورت تاکید بر جذب سرمایهگذاری
فریال مستوفی، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران، نیز در سخنانی، با اشاره به توانمندیهای اقتصادی و صنعتی چین، این نکته را مورد گوشزد قرار داد که ورود چین به عرصه جهانی سابقهای حدود 30 ساله دارد، بنابراین این کشور عضو تازهواردی در بازارهای جهانی و مناسبات بینالمللی است و از تجربه کافی و لازم در این عرصه برخوردار نیست.
مستوفی افزود: بخش عمدهای از مشکلات موجود در مناسبات میان ایران و چین، به مذاکرات ضعیفی بازمیگردد که از سوی مذاکرهکنندگان داخلی با این کشور در پیش گرفته شد. برای نمونه با وجود این که پول بلوکه شده ایران در بانکهای چین رقمی معادل 22 میلیارد دلار است، بخشی از این منابع، در قالب فاینانس در اجرای پروژههای داخلی به کار گرفته شد اما نرخ بهره برای استفاده ایران از منابع موجود خود در چین، با اضافه شدن گزینههای مختلف تا 10 درصد نیز بالا رفت و حتی ضمانت هم گرفته شد.
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، سپس با اشاره به تفاهمنامه همکاری 25 ساله ایران و چین، تاکید کرد که در این تفاهمنامه باید جذب سرمایهگذاری در ایران مطالبه شود و به سمت موارد دیگری از جمله فاینانس نباید رفت.
تدوین سند همکاری پیشنهادی با چین در حوزه سلامت
محمود نجفیعرب، رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران نیز با انتقاد از اینکه مبنای اتخاذ تصمیمات در ایران، رویکردهای سیاسی است و نه اقتصادی، پیادهسازی چنین رویهای را منجر به فرار سرمایهها از کشور عنوان کرد.
وی با بیان اینکه در اتاق تهران و از سوی کمیسیون اقتصاد سلامت، سند پیشنهادی برای همکاری میان ایران و چین در بخش سلامت تدوین و در اختیار مسئولان و مذاکرهکنندگان قرار گرفت، افزود: با این حال، با تغییراتی که در راس تیم مذاکرهکننده این تفاهمنامه صورت گرفت، سند پیشنهادی اتاق تهران نیز عملاً کنار گذاشته شد. در حالی که در حوزه سلامت، همکاری با شرکتهای چینی که از جمله تولیدکنندگان مطرح مواد اولیه دارویی در جهان هستند، در قالب سرمایهگذاریهای مشترک قابل انجام است.
از ظرفیت اتاق مشترک استفاده شود
محمدرضا بهزادیان، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، هم با اشاره به اینکه بخش خصوصی در دوره مسئولیت علی لاریجانی در مورد قرارداد 25 ساله ایران چین، در این زمینه فعالیتها و مطالعاتی را به انجام رساند، از ضرورت استفاده از ظرفیت اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین سخن گفت.
نگرانی اصلی تحریمهاست
همچنین سجاد غرقی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز با بیان اینکه چین، دنیای موازی نیست، گفت: آنچه که اجرای تفاهمنامه همکاری 25 ساله ایران و چین را برای ما نگرانکننده کرده، وضعیت ایران در جامعه جهانی و سیطره تحریمهاست که هزینه مبادله را برای بنگاههای ایرانی در تفاهم همکاری با شرکای بینالمللی را افزایش داده است.
غرقی با بیان اینکه متاسفانه قابلیت و امکان پبشبرد مذاکرات روزبهروز در حال از دست رفتن است، افزود: دولت و حاکمیت باید امکان اتصال و بازگشت ایران به جامعه بینالملل در حوزه اقتصاد و تجارت خارجی را در دستورکار قرار دهد.
بستر جذب سرمایه خارجی، احترام به سرمایه انسانی است
محمدرضا انصاری، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با اشاره به اینکه 15 الی 16 کشور از چین سرمایه پذیرفتهاند، گفت: این کشورها پس از جذب این سرمایه به دو دسته تقسیم میشوند؛ کشورهایی که با کمک چین، زمینگیر شدند و کشورهایی که در مسیر رونق اقتصادی قرار گرفتند؛ بنابراین باید این مساله مورد بررسی قرار گیرد که چه عاملی سبب شده که برخی کشورها از سرمایهگذاری چین فرصت بسازند و در برخی دیگر از این کشورها، سرمایهگذاری چین تبدیل به تهدید شود. به نظر میرسد چینیها در این همکاری به استواری و دانایی کشورهای طرف همکاری خود به عنوان یک عامل اصلی در تعیین رفتارشان مینگرند.
او ساماندهی و احترام به سرمایه انسانی را در کنار جذب سرمایه خارجی به عنوان یکی دیگر از عوامل توفیق سرمایهگذاری در کشورها برشمرد و گفت: وقتی ساماندهی سرمایه انسانی نادیده گرفته میشود، سرمایهگذاری خارجی نیز با شکست مواجه میشود و یکی از ابزارهای ساماندهی سرمایه انسانی احترام به آن است.
او با تاکید بر اینکه این سرمایه انسانی در اختیار بخش خصوصی است و بخش خصوصی ظاهراً در پیشبرد این سند همکاری غایب است، خواستار حمایت از بنگاههای اقتصادی و صادرات بخش خصوصی شد.
جذابیت ایران برای چین در چیست؟
هاله حامدیفر، نایبرئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران نیز، با این یادآوری که متاسفانه به دلیل اعمال سیاستهای غلط، ایران امروز به کشوری تبدیل شده است که در دفع سرمایه حرف اول را میزند، گفت: این در حالی است که حتی در حال از دست دادن سرمایههای انسانی و متخصصان خود هستیم و سیر مهاجرت متخصصان از کشور، روند نگرانکنندهای پیدا کرده است.
وی افزود: در موضوع تفاهمنامه همکاری 25 ساله ایران و چین، مردم و فعالان اقتصادی این نگرانی را دنبال میکنند که چرا برای کشوری مانند چین، ایران که در طول دهههای اخیر همواره در تحریم بوده و نهتنها از قافله جذب سرمایهگذاری خارجی فاصله گرفته بلکه فرار سرمایه نیز به معضلی بزرگ در اقتصاد کشور تبدیل شده، باید سرزمینی جذاب برای عقد قرارداد 25 ساله باشد. ما هنوز نمیدانیم ایران با وضعیت اقتصادی و تعاملات بینالمللی که با آن دست به گریبان است، چه جذابیتی برای چین دارد؟
چینیها هنوز حساب ایرانیها را مسدود میکنند
حمیدرضا صالحی هم با اشاره به رابطه مستقیم سرمایهگذاری و امنیت گفت: دیپلماسی چه جایگاهی برای اقتصاد قائل است و دستگاه دیپلماسی چه نقشی برای رشد اقتصادی ایفا کردهاست؟
این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در ادامه با بیان اینکه چینیها هنوز اقدام به بستن حساب بانکی ایرانیان میکنند، گفت: سابقه همکاری با چینیها در پروژههایی چون پارس جنوبی و آزادگان وجود دارد که آنها این پروژهها را نیمهکاره رها کردند و رفتند. از طرفی پیشبرد این سند همکاری، مستلزم حل مساله FATF است. لازم است که چینیها پالسهای مثبتی در ارتباط با ایران ارسال کنند تا در این زمینه، دلگرمی ایجاد شود.
رفتار نامطمئن و متزلزل شرکتهای چینی
هرویک یاریجانیان، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز، با این توضیح که طی دههها اخیر، شرکتهای چینی در مواجهه با همتایان خود در ایران، رفتار متزلزل و نامطمئنی داشتهاند، افزود: تعامل تجاری و مالی میان شرکتهای ایرانی با شرکای چینی خود، در طول ادوار گذشته روند مناسبی نداشته و شرکتهای ایرانی نسبت به همکاری با چینیها، بسیار بدبین شده اند.
وی افزود: رفع سوءتفاهم میان روابط و مناسبات تجاری و مالی دو کشور، اساسیترین اقدامی است که انجمن دوستی ایران و چین باید در دستورکار قرار دهد.
تفاهمنامه 25 ساله به تصویب مجلس میرسد؟
حسن دیدهور، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز این پرسش را با علاءالدین بروجردی در میان گذاشت که بر طبق اصل 77 و 125 قانون اساسی، هرگونه قرارداد و تفاهمنامه میان ایران و دیگر کشورها، باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد. آیا در رابطه با تفاهمنامه همکاری 25 ساله ایران و چین، نمایندگان مجلس امکان بررسی آن را داشته اند یا خیر؟
نگرانی از وقوع استعمار نوین
در ادامه این جلسه، علیرضا کلاهی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران گفت: یکی از اساتید مدیریت دانشگاه هاروارد به ما توصیه میکرد که در مذاکرات باید ببینید چه امتیاز یا گزینهای در اختیار دارید. در حال حاضر ما در برابر چینیها امتیازی نداریم و این به معنای آن است که 60 تا 70 درصد این مراوده را باختهایم.
او افزود: نگرانی ما این است که به دلیل برخی ندانمکاریها این سرمایهگذاری به فاینانس تبدیل شود و آنها شرایط خود را به ما تحمیل کنند. همانگونه که اکثر کشورهای طرف قرارداد با چین، تا گردن در بدهی فرو رفتهاند و ناگزیر به ارائه امتیاز شدهاند. این نوعی استعمار نوین است. در حالی که نباید اجازه دهیم که چین، به سمتی برود که منابع طبیعی کشور ما را را برداشت کند و به ما کالا بفروشد.
کلاهی گفت: اگر گاندی کت و شلوار انگلیسی را از تن خود درآورد و با دوک اقدام به تهیه لباسی برای خود کرد، این بود که عقیده داشت، انگلستان منابع طبیعی این کشور را میبرد و به آنها کالا میفروشد که این نوعی خوداستعماری است.
محمدمهدی فنایی، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران هم ار بروجردی پرسید: فکر میکنید در موقعیت کنونی ایران در عرصه بینالملل چقدر نقش دارید؟ چرا در سخنان خود به وضعیت کارتنخوابهای اروپایی اشاره کردید اما به وضعیت کارتنخوابهای ایران با این همه منابع در کشور اشارهای نداشتید؟
در نهایت علی تقویفر نیز با اشاره به وضعیت مسلمانان در چین به این نکته اشاره کرد که چینیها با ریشههای دینی ایرانیان مخالف هستند و سیاستگذاران باید مراقب اختلافات عمیق اعتقادی با چین باشند.
در ادامه، مسعود خوانساری با جمعبندی مواردی که در این جلسه مطرح شد، از رئیس انجمن دوستی ایران و چین درخواست کرد که دغدغههای مطرح شده در این نشست را به مراجع ذیربط انعکاس دهد. همچنین او با استقبال از پیشنهاد بروجردی نسبت به دعوت از سفیر چین به اتاق تهران اعلام آمادگی کرد.
تلاش برای رفع مساله حساب ایرانیان در چین
پس از طرح این موضوعات توسط اعضای هیات نمایندگان، رئیس انجمن دوستی ایران و چین به ارائه توضیحاتی پرداخت و گفت که فهرستی از مجموعه قولهای داده شده و انجام نشده با کشورهای مختلف وجود دارد و چین هم جزو این کشورهاست. او در ادامه عنوان کرد که اگر این سند همکاری به تصویب مجلس نرسیده، به این دلیل است که هنوز در قالب یادداشت تفاهم بوده و به قرارداد تبدیل نشده است.
او توضیح داد: در اوایل دهه 70 مقرر بود که طی یک قرارداد با چین، این کشور یک نیروگاه در دارخوین خوزستان ایجاد کند اما به واسطه وجود این نگرانی که ممکن است صدام آن را مورد هدف قرار دهد، ایران از احداث این نیروگاه صرفنظر کرد؛ اما پروژهای مشابه در پاکستان توسط چینیها اجرا شد
بروجردی در ادامه به تجربه احداث مترو توسط چینیها در دولت آیت اللههاشمی رفسنجانی اشاره کرد و گفت که قیمت واگنهای چین در مقایسه با ژاپن و کره جنوبی ارزانتر بود و به دلیل کمبود منابع در ایران این پروژه با منابع چینیها در نهایت فاینانس شد.
او در بخش دیگری از سخنانش به این نکته اشاره کرد که چتر حمایتی دولت بر سر بخش خصوصی ضعیف است و البته برخی رقابتهای شرکتهای ایرانی موجب بروز برخی ناکامیها در عرصه بینالملل برای ایران شد. بروجردی با بیان اینکه در دهههای نخست پس از انقلاب، برخی آزمون و خطاها رخ داده است، گفت که قرار نیست این آزمون و خطاها در دهه پنجم پس از انقلاب نیز تکرار شود.
او در ادامه با تاکید بر اینکه سرمایه ترسو است، گفت: در مجوعه توافقات با چین نیازمند یک جامعنگری هستیم و از طریق انجمن دوستی به دنبال آن هستیم که مشکل حساب ایرانیان را در چین برطرف کنیم. در عین حال لازم است رفتار چینیها با شرکتهای ایرانی به سفارت این کشور در ایران انعکاس پیدا کند.
رئیس انجمن دوستی ایران و چین با اشاره به اینکه باید هنر جذب سرمایه چین را در کشور تقویت کنیم، در مورد ارتباط با روسیه هم گفت: ما نمیخواهیم در تاریخ زندگی کنیم؛ به هر حال بهرغم آنکه برخی تصور میکردند روسیه نیروگاه بوشهر را به اتمام نمیرساند، اجرای این پروژه به پایان رسید.
در پایان این نشست رئیس اتاق تهران طی ماموریتی به دبیرکل اتاق، خواستار نامهنگاری با نهادهای ذیربط برای حل مساله کمبود نیروی کار در صنایع و مساله درج قیمت تولیدکننده روی محصولات شد.
نظر خود را بنویسید