آموزش و کلاس‏ ها‏ی آنلاین اگر تا دو، سه سال پیش کمی عجیب، لوکس و حتی نشانه تنبلی می ‏توانست محسوب شود، با شیوع کرونا به ‏یکباره به یک روش مدرن و یک نیاز ضروری آموزشی بدل شد و در این بین آموزشگاه ‏ها‏یی که پیش از کوویدـ19 وارد این عرصه شده بودند از بیشترین سازگاری با شرایط برخوردار شدند که یکی از آن‏ها‏ استارت‏آپ «استاد سلام» است. استاد سلام استارت‏آپی در زمینه آموزش آنلاین است که پل ارتباطی بین استاد و شاگرد محسوب می ‏شود و هرگونه خدمات آموزشی را از جمله معلم خصوصی، دوره آموزشی، کلاس آنلاین، مدرسه آنلاین، اجاره فضای آموزشی و به‌ طورکلی آنچه یک شاگرد برای یادگیری و یک استاد برای یاد دادن به آن نیاز دارد فراهم می‏ کند. استارت‏آ‏‏پی که البته بنیان‏گذارش نغمه عقیلی سال‏ها‏ی پیش از کرونا راه‏اندازی کرد و در این 20 ماه گذشته حسابی اوج گرفت. او40 ساله و متولد تهران است و در سال 1378 وارد دانشگاه شد. در ابتدا در رشته کاردانی کامپیوتر در دانشگاه آزاد تهران تحصیل کرد ولی بعد از آن در رشته نرم‏افزار ادامه تحصیل داد و در نهایت باتوجه به علاقه‏ اش به کارآفرینی در رشته ام‏بی‏اِی کارشناسی ارشد گرفت. عقیلی از دوران دانشجویی کار را شروع کرد و خودش گفته زمانی را به یاد نمی‏‏آورد که در کنار درس خواندن کار نکرده باشد. او از ترم دوم دانشگاه وارد فضای کار شد و نخستین تجربه‏ اش به حوزه ساخت مولتی مدیای آموزشی مربوط می‏شود و بعد، از این طریق به سمت فضای اینترنت و کار وب‏سایت‏ ها‏ کشیده شد. او در گفت‏وگو با سایت وبنا گفته است: «شرکت لوح و قلم اولین جایی بود که اوایل دوران تحصیل در آن مشغول به کار شدم. در این شرکت کار ادیت فیلم‏ ها‏ی آموزشی و صدا را انجام می‏دادم. بعدتر کم‌کم شروع به نوشتن برنامه حسابداری کردم و با برنامه‏نویس‌ها آشنا شدم و شروع به یادگرفتن برنامه ‏نویسی کردم در کنارش طراحی کارت ویزیت و فتوشاپ انجام می‌دادم و روز به روز سفارش‌های بیشتری داشتم. آن زمان به صورت پروژه‏ای با چند شرکت همکاری کردم تا اینکه کم‏کم به این نقطه رسیدم که خودم یک وب‌سایت بنویسم و تبدیل به یک وب‌سایت‌کار شدم، بماند که انیمیشن هم تولید می‌کردم. بعد از مدتی در زمینه پشتیبانی و عقد قرارداد وارد شدم و البته یک برنامه‌نویس هم در کنارم داشتم. همان زمان شرکتی راه‌اندازی کردم ولی خیلی رونق نگرفت و سودآور نبود. اگرچه پیشنهادهای شراکت خوبی داشتیم اما اصلا فکر نمی‏کردیم سایت‌ها بتوانند درآمدزایی داشته باشند. ولی در طی زمان به این نتیجه رسیدم که اولین جایی که بتوان از آن کسب درآمد کرد همان‏ها‏ست و دامنه است و سایتی برای خودم در زمینه تعمیرات و بازسازی منزل و یک سایت هم برای خانواده‌ام در حوزه خدمات یدکی راه‌اندازی کردم و از سایت خودم در مدت کوتاه توانستم بازخورد خوبی بگیرم.»
عقیلی در مصاحبه‏ها‏ و چند برنامه استارت‏آ‏‏پ ویکند گفته که همیشه «کارکردن علاقه اصلی زندگی‏اش» است و اتفاقا تلاش برای توسعه زندگی باعث شد که به فکر راه‏اندازی کار خودش بیفتد. او 5 سال پیش در گفت‏وگو با مجله سرآمد گفته است: «کم‏کم وارد قرارداد با شرکت‌هایی شدم که در پی راه‌اندازی وب‌سایت بودند و همکاری با آن‏ها را آغاز کردم. در دوران دانشجویی وب‌سایت بسیاری از شرکت‌ها شمایی از یک کاتالوگ بود که تنها فعالیت‌های آن‏ها را شرح می‌داد، نه چیز دیگری. اما من تمام سعی‌ام بر این بود که سایت‌ها محل رجوع مشتریان به یک شرکت باشند و بتوانند برای آن‏ها کسب درآمد کنند. وقتی بعد از مدتی پیشرفت کارکردی وب‌سایت‌ها را دیدم، با خودم فکر کردم که چرا وب‏سایتی برای خودم نداشته باشم و از طریق آن کار نکنم. اما مسئله این‏جا بود که چه وب‌‏سایتی راه‌اندازی کنم. از آن‏جا که مادرم 30 سال معلم کلاس اول بود و من همیشه با خلق‏وخو و زندگی این گروه آشنایی داشتم، تصمیم گرفتم پیوندی میان بستر آی‏‌تی و فضای کار معلم‌ها ایجاد کنم. حس می‌کردم کار آن‏ها پتانسیل ورود به وب را دارد. از طرف دیگر، معلم‌ها برای من انسان‌های قابل احترام و معاشرتی بودند و می‌دانستم به عنوان یک زن به‏راحتی می‌توانم با آن‏ها ارتباط برقرار کنم.»
او همزمان با راه‏اندازی استاد سلام کارمند شرکتی هم بود ولی با خودش عهد کرد که اگر ایده‏اش به درآمد رسید، کارمندی را کنار بگذارد و استاد سلام را به شغلی تمام‏وقت برای خودش تبدیل کند؛ و چندی نگذشت که نغمه عقیلی کار برای دیگران را برای همیشه کنار گذاشت و استاد سلام به شغل اول و آخرش بدل شد. او در یکی از سخنرانی‏ها‏یش درباره روزهای اول راه‏اندازی استاد سلام گفته است: «در روزهای نخست تولد این استارت‌آپ کلی ترس داشتم. اینکه بیش از همه از بی‌اعتمادی‌ مردم به فضای وب بیم داشتم و گمان می‌کردم نتوانم جایی برای خودم در این عرصه باز کنم. در آغاز کار ترسم از اعتماد کردن یا نکردن مردم به استاد سلام بود؛ اینکه آیا آن‏ها حاضرند کسی را که هیچ شناختی از او ندارند، به عنوان معلم بپذیرند یا نه. اما از سوی دیگر می‌دانستم استفاده از اینترنت بین مردم رایج شده است و آن‏ها تا حدودی با چهارچوب‌های این فضا آشنایی دارند و کم‏کم اعتبار اینترنت میان آن‏ها بیشتر می‌شود.»
اما او برای اعتمادسازی استاد سلام چند گام جدی هم برداشت که یکی از آن‏ها‏ ایده اجاره کلاس از آموزشگاه‌ها برای معلمان «استاد سلام» بود. اینکه شاگرد و معلم در مکان سومی به نام کلاس که متعلق به یک آموزشگاه رسمی است، جمع شوند و دغدغه حضور در خانه معلم یا شاگرد وجود نداشته باشد. راهکار دیگرش برای جلوگیری از بی‌اعتمادی، راه‌اندازی کلاس‌های مجازی بود، که از راه ثبت‌نام در سایت، معلم و دانش‌آموز می‌توانند از راه دور با هم تعامل داشته باشند. بسیاری از معلمان زن به دلیل شرایط، سختشان است که برای تدریس به خانه کسی بروند یا در ساعت‏ها‏ی مختلف خود را به مناطق مختلف شهر برسانند، از همین رو کلاس‏ها‏ی آنلاین روش مناسبی برای آن‏ها‏ محسوب می‏شد. این اقدامات استاد سلام باعث شده که معلمان زن بسیاری برای تدریس و آموزش جذب این استارت‏آ‏‏پ شوند تا جایی که عقیلی گفته است: «اگر صفحه اول استاد سلام را باز کنید، متوجه می‌شوید که مراجعه معلم‌های زن به وب‏سایت چقدر بالاست و به نظر می‏رسد این فضا برای آن‏ها کارکرد مثبت داشته است.»
استارت‏آپ استاد سلام قرار است میز کار مجازی یک معلم شامل آگهی، جذب شاگرد، دریافت نظرات، اشتراک‌گذاری رزومه و جزوه باشد. البته علاوه بر میز کاری معلمان، میز کار آنلاین آموزشگا‌ه‏ها هم هست و تا سال 1399 با حدود ۶۰۰ آموزشگاه و ۳۵هزار معلم در زمینه‌های یوگا، باله کودکان، ژیمناستیک بزرگسالان، فوتبال، فوتسال، والیبال، شطرنج، چرتکه، دروس دانشگاهی، تنیس و معلم خصوصی ریاضی و سایر رشته‌ها همکاری داشته است. همچنین ایده مدرسه آنلاین استاد سلام نه با شیوع بیماری کرونا بلکه قبل از آن کلید خورده بود. علاوه بر این در بخش توسعه خدمات، نغمه عقیلی و همکارانش فروشگاهی را راه‏اندازی کردند که کتاب‌های معلمان هم درآن به فروش می‏‌رسد.
اما مدل درآمدزایی این استارت‏آ‏‏پ چگونه است؟ عقیلی دراین‏باره گفته است: «ثبت‏نام اولیه معلم‌ها در استاد سلام کاملا رایگان است و ما در ازای تعداد شاگردان هم هیچ پورسانتی دریافت نمی‌کنیم. اما درآمد ما این‏گونه است که با توجه به تعداد مخاطبان یک درس یا رشته به معلم‌ها و آموزشگاه‌ها پکیج می‌فروشیم. مثلا اگر یک معلم بخواهد علاوه بر تدریس ریاضی، عناوین دیگری را هم تدریس کند، بسته‌های نقره‌ای برنزی یا طلایی ما را می‌خرد و حیطه فعالیش در سایت را گسترده می‌کند.»
اما نخستین معلمی که از سایت استاد سلام خرید کرد چه قصه‏ای دارد. عقیلی در گفت‏وگو با مجله سرآمد دراین‏باره گفته است: «سه ماه بعد از بالا آمدن سایت، یکی از معلم‌ها خرید کوچکی از استاد سلام کرد و به من گفت که به خاطر حمایت از کار ما این خرید را انجام داده است. هنوز این استاد در سایت ما کار می‌کند و خاطره کاری که کرد، از یاد ما نمی‌رود.»
عقیلی گفته است بنیان‏گذار اولیه استاد سلام خود او بوده و یک سال و نیم به‏تنهایی سایت را جلو برده است اما وقتی سمت شتاب‏دهنده‌ها رفته آن‏ها به او پیشنهاد کار تیمی دادند و یکی از شروط همکاری‏شان حضور یک تیم حداقل دونفره بوده است و این‏چنین بوده که او به آقای یوسف‌نژاد که پیش‌تر در برنامه‏‌نویسی‌های استاد سلام مشارکت داشته و به صورت پروژه‌ای با او همکاری می‌کرده است، پیشنهاد می‏‏دهد تا در قالب یک تیم دونفره کار استاد سلام را ادامه دهند.
عقیلی رمز پیشرفت استارت ‏آ‏‏پ استاد سلام را در ایستادگی و عهد او و تیم همکارش با کارشان عنوان می‏کند. «زمانی که به طور کامل بر استاد سلام متمرکز شدم، هر لحظه ظرفیت‌های پنهان این فضای کاری بیشتر برایم آشکار می‌شد. معلم‌ها درخواست‌های زیادی داشتند و من سعی می‌کردم مدام فضای وب‌سایت را متناسب با سلیقه آن‏ها ارتقا دهم. تا اینکه با شتاب‌دهنده‌ها آشنا شدم. از آن‌جا که استاد سلام، هم مخاطب بالایی داشت و هم به درآمد رسیده بود، به‏شدت از کار من استقبال شد.»
ایده و شعار اصلی استارت‏آ‏‏پ استاد سلام این است که «استاد نزدیک به خودت را پیدا کن» و این نزدیکی، هم از لحاظ تخصص است و هم از نظر جغرافیا. «در واقع می‌خواهیم با استاد سلام در زمان و هزینه و ترافیک هم صرفه‌جویی کنیم و آدم‌ها را در زندگی شلوغ این‌ روز‌ها در کوتاه‌ترین زمان ممکن به هم برسانیم. مثالی از بانکداری الکترونیک برای شما می‌زنم. می‌بینید که این روزها رفاقت‌های بانکداری و آی‌تی چه صرفه‏‌جویی‌هایی در وقت و هزینه آدم‌ها کرده است. حالا فکر کنید که حوزه متراکمی چون آموزش با آی‌تی دوستی کند. باز هم زمان و هزینه کم می‌شود و این‏ها همه مزایای ورود به دنیای آنلاین است.»
عقیلی به جوانانی که می‏خواهند خود کارآفرین باشند و استارت‏آ‏‏پی راه‏اندازی کنند، پیشنهاد می‏کند دچار توهم نشوند، واقعی فکر کنند و در دنیای واقعی روی استارت‌آپ خودشان سرمایه‌گذاری انجام دهند. او در مصاحبه‏ای گفته است: «برای اینکه استارت‌آپ خود را از قالب ذهنی به یک پروژه عملی درآورید، باید زحمت بکشید، زمان زیادی را صرف کنید و صبور باشید. قرار نیست ایده شما در چند ماه به درآمد و سود برسد، کمی صبر کنید و بگذارید استارت‌آپ شما نفسی تازه کند و کم‏کم به راهش ادامه دهد. ما نمی‌توانیم استارت‌آپ ایران را با دنیا مقایسه کنیم. مردم ما تازه با فضای اینترنت دوست شده‌اند و تا وقتی بخواهند به استارت‌آپ‌های تازه‏کار این میدان عادت کنند، زمان می‌برد. پس ما هم باید به خودمان زمان بدهیم و به جای از این شاخه به آن شاخه پریدن، پای استارت‌‌آپ و ایده‌مان بایستیم تا به نتیجه برسیم.»
زنان کارآفرین و جست‏‏وجو برای حاشیه امن شغلی
نغمه عقیلی حدود یک ماه پیش در یک برنامه آنلاین در شبکه‏ ها‏ی اجتماعی درباره کارآفرینان زن گفت: «من با وجود اینکه ‏کنشگری‌های زیادی داشتم، الان تمایل دارم که به حاشیه امن خودم بروم. بعضی‌ها می‌پرسند چرا خانم‌ها کمتر ‏در فعالیت‌های جمعی و نشست‌ها مشارکت می‌کنند. من این را به شما بگویم که حتما برای خیلی از زنان پیش ‏آمده که با سر شامپو زده در حمام مجبور شده‌اند تلفنی بزنند و... زنان در این حد سرشان شلوغ است‎.‎ خانم‌هایی که فرزند دارند، باید به آن‌ها برسند و اگر کسی هم مانند من فرزندی نداشته باشد، باید هوای ‏خانواده‌اش را داشته باشد، چون آن‌ها همیشه توقع دارند. الان به مرحله‌ای رسیده‌ام که برایم کافی است آدم‌ها ‏بدانند در این سیستم، زنی مدیرعامل است و کارها را پیش می‌برد. هروقت از حاشیه امنم بیرون می‌آیم و قصد ‏دارم با یک آدم متخصص صحبت کنم که من را نمی‌شناسد، نگاه بالا به پایین آن‌ها برایم آزاردهنده است. در ‏حالی که من می‌توانم حقوق یک سال آن آدم را بپردازم‎.‎ برای همین گاهی اوقات خودم وارد صحبت با آدم‌ های جدید نمی‏ شوم و این کار را به دیگران واگذار می‌کنم و ‏سعی می‌کنم با واسطه ببینم چطور می‌توانم به آن هدف برسم. شاید حتی با واسطه‌های آقا‎.‎»