ششمین جلسه کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران با مرور مهمترین تحولات حوزه صنعت و معدن آغاز شد. بابک ولی‌زاده، مشاور این کمیسیون، در جریان مرور اخبار حوزه صنعت و معدن به افت شاخص مدیران خرید اقتصاد در مهرماه پرداخت و برخی مشکلات فعالان اقتصادی در این ماه، نظیر کمبود شدید مواد اولیه در صنایع لاستیک و پلاستیک، کمبود نقدینگی و افزایش نرخ ارز برای واردات، ممانعت از صادرات محصولات سیمانی و کمبود مواد اولیه محصولات فلزی در بورس کالا را تشریح کرد.

در ادامه، نوبت به بررسی دستور اصلی این نشست، یعنی پروژه توسعه نظام مبادلات پیمانکاری فرعی ایران، موسوم به(ISPX) رسید. علی نقیب، رئیس‌کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران، با اشاره به اینکه پروژه ISPX در توسعه کشورها و بنگاه‌ها بسیار موثر واقع شده است، توضیح داد که اجرای این پروژه بیش از همه در ارتقای توانمندی بنگاه‌های کوچک و متوسط تاثیر گذار بوده و برای مثال درکشوری نظیر چین نتایج چشمگیری به همراه داشته است. او سپس ابراز امیدواری کرد که اجرای این پروژه در ایران نیز با برنامه‌ریزی دقیق، مورد پیگیری قرار گیرد.

در ادامه، سیدحسن افتخاریان، مشاور سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی در این‌باره توضیح داد: سازمان‌های بین‌المللی، ورود بنگاه‌ها به زنجیره تامین ارزش جهانی را برای توسعه بنگاه‌های کوچک و متوسط ضروری تلقی می‌کنند. پروژه ISPX شرایط ارتقا بنگاه‌ها، دسترسی به استانداردهای بین‌المللی و افزایش توان رقابتی بنگاه فراهم می‌کند؛ این پروژه، شامل الگوهایی از تجربه کشورهاست که سازمان یونیدو جمع‌آوری کرده است.

او افزود: سازمان متولی این پروژه، فهرستی از بنگاه‌هایی که حداقل آمادگی برای پذیرش استانداردهای بین‌المللی را دارند، جمع‌آوری می‌کند. بخش نخست شامل شناسه‌سازی و مرحله بعدی، شامل تعیین چک‌لیست‌ها، نقاط ارزیابی و کشورهای الگو، برای ارتقا بنگاه‌هاست. در مرحله بعد نیز باید ارتباط مناسبی بین بنگاه‌های منتخب و کشورهایی که دارای استانداردها هستند شکل بگیرد.

افتخاریان ادامه داد: مرحله ایجاد ارتباط در ایران، به‌دلیل تحریم‌های داخلی و خارجی دچار مشکلات و چالش‌هایی است که نیازمند همراهی تشکل‌ها و بخش خصوصی است و در حوزه تطبیق‌دهی (Match Making) و حوزه شناسایی نقاط قوت و ارتقاپذیری نیز ضروری است که تشکل‌ها مشارکت داشته باشند.

او با تاکید بر اینکه در صورت عدم مشارکت بخش خصوصی، پروژه ISPX به نتیجه نخواهد رسید، ادامه داد: آنچه به عنوان طبقه‌بندی بنگاه‌ها در ایران رایج شده نیز اشتباه است. امروزه ملاک متوسط بودن بنگاه‌ها تعداد نفرات نیست؛ بلکه الحاق به زنجیره تامین جهانی، گردش مالی بالا و نوآوری و توانایی انتقال فناوری حائز اهمیت شده‌است.

پس از ارائه این توضیحات، سایر حاضران نیز به بیان پرسش‌ها و نظرات خود پرداختند. پرسش‌هایی در باب اینکه این پروژه در چه رشته فعالیت‌هایی قابلیت اجرا دارد. همچنین این پرسش مطرح شد که راهکارهای عملیاتی کردن پروژه در کوتاه‌مدت چه بوده و همچنین پرسش دیگر درباره چگونگی تعیین معیارها و استانداردها بود.

در ادامه، غلامرضا ملکی، مدیر امور تشکل‌ها و مسئولیت‌ اجتماعی اتاق تهران به تجربیات و خطاهای گذشته در آمایش سرزمینی و عدم تطبیق رشته فعالیت‌ها با امکانات استان‌ها اشاره کرده و نسبت به بازنگری در ماموریت‌های صنعتی استان‌ها تاکید کرد.

سجاد غرقی، نایب‌رئیس این کمیسیون هم با اشاره به ظرفیت‌های موجود در معادن کوچک‌مقیاس و ضرورت توجه به تعاریف و شاخص‌های مختلف در تعیین اندازه بنگاه‌ها در سازمان‌های مختلف، از لزوم تعیین شاخص‌های کارآمد و یکسان‌سازی تعاریف به منظور محافظت از بنگاه‌های معدنی در دوره رکود سخن گفت.

سپس افتخاریان، در پاسخ به موارد مطرح شده به این نکته اشاره کرد که استانداردها را تشکل‌‌ها تعیین می‌کنند. او افزود: در گذشته، برای بین‌المللی شدن بنگاه‌ها، سه موضوع کاهش هزینه‌های عملیاتی بنگاه‌ها، افزایش تولید و ظرفیت تولید و ایجاد بازار عادلانه مورد توجه بود که امروزه این موارد منسوخ شده و میزان مطلوبیت رشته فعالیت‌ها برای ایجاد بنگاه و همچنین الحاق به زنجیره تامین جهانی اهمیت پیدا کرده‌است. در مسیر بین‌المللی شدن نیز چاره‌ای جز توجه به سازگارکردن اندازه بنگاه‌ها با سه شاخص سرمایه‌گذاری، بازار و فناوری نیست.

در ادامه نسرین مصدق، مدیر پروژه  ISPX سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران نیز گزارشی درباره ماموریت سازمان شهرک‌های صنعتی‌در اجرای این پروژه و همچنین برنامه‌های توسعه‌ای و حمایتی این سازمان از واحدهای صنعتی ارائه کرد و گفت که این برنامه‌های توسعه محور بدون ورود به تک‌تک بنگاه‌ها و با استفاده از روش‌های توسعه شبکه‌ای تدوین شده‌است. او با بیان اینکه ISPX  یکی از برنامه‌هاي مهم یونیدو است كه از ابتداي دهه 1970 ميلادي ترويج شد و از سال 1985 به شكل امروزي خود درآمد، توضیح داد: مطالعات اوليه مفاهيم نظام مبادلات پيمانكاري فرعي ایران (ISPX) در سال‌هاي 86 و87 انجام شده و این پروژه از سال 1388 در شركت شهرك‌هاي صنعتي اصفهان با پايلوت قرار دادن شهرك صنايع كارگاهي اميركبير کلید خورد.

مصدق افزود: ادامه این پروژه به اتاق بازرگاني اصفهان محول شد و اتاق بازرگاني اصفهان در سال 1395 یک قرارداد همکاری با يونيدو منعقد کرد. به این ترتیب، برنامه‌ريزي براي اجراي پروژه در سطح ملي توسط سازمان صنايع كوچک از نيمه دوم سال 1395 آغاز شد و به این واسطه10 دبيرخانه تخصصي ISPX در 10 استان از ابتداي سال 1396 ایجاد شد.

او با اشاره به انعقاد تفاهم‌نامه با اتاق بازرگاني ايران جهت راه‌اندازي دفتر ملي ISPX گفت که هدف از انعقاد این تفاهم‌نامه، استفاده از ظرفيت‌هاي موجود طرفين در جهت توسعه ظرفيت پيمانكاري صنايع كوچك و متوسط كشور و تعامل دو طرف براي بهره‌برداري بهينه از فرصت‌هاي بين‌المللي جهت استفاده از نظام  ISPX بوده است.

در ادامه سایر اعضا و میهمانان نیز به بیان نقطه نظرات خود پرداختند و پس از آن،‌ علی نقیب، رئیس کمیسیون صنعت، معدن و تجارت اتاق تهران با جمع‌‌بندی موضوعاتی که مطرح شد، بر ضرورت حمایت دولت و حاکمیت در اجرای بهینه پروژه ISPX‌ و ضرورت همکاری کلیه اتاق‌های سراسر کشور و تشکل‌های صنعتی در این پروژه تاکید کرد. او گفت که بررسی نتایج اجرای این پروژه در کشورهای مختلف، رغبت حاکمیت و بخش‌خصوصی در الحاق به این پروژه را تقویت خواهد کرد. او همچنین با اشاره به سخنان افتخاریان در خصوص تجربه موفق اجرای ISPX در کشور ترکیه، پیشنهاد بازدید گروهی از فعالان اقتصادی، اعضای تشکل‌ها و علاقه‌مندان به مشارکت در پروژه، از مراحل اجرای این فرآیند در کشور ترکیه را مطرح کرد.