پنجمین نشست کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران با حضور علی عابدزاده، رییس سازمان هواپیمایی کشوری برگزار شد. در این نشست که تعدادی از اعضای هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران و نمایندگان تشکل‌های صنعت گردشگری حضور یافته بودند، توجه به توسعه گردشگری در صنعت حمل و نقل هوایی به عنوان یک مطالبه جدی مطرح شد.

در ابتدای این نشست، علیرضا شیخ طاهری، مدیرعامل هلدینگ سیاحتی و حمل و نقل پارسیان با اشاره به رأی مجلس به ارتقای سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: رای مجلس به مثابه شوکی به فعالان صنعت گردشگری بود که سال‌ها در پی ارتقای ساختار این سازمان بودند. اکنون این فرصت پیش آمده و زمان آن است که چشم‌اندازی برای این ساختار جدید تعریف شود و اتاق بازرگانی در این چشم‌انداز باید دارای نقش باشد. در عین حال باید مطالعات جدی در اتاق صورت گیرد که اگر نظر بخش خصوصی را جویا شدند، حرفی برای گفتن وجود داشته باشد.

عباس بیدگلی که به نمایندگی از جامعه هتلداران ایران در این نشست حضور یافته بود، از وجود نوعی تناقض میان حوزه گردشگری و حوزه حمل و نقل سخن گفت و افزود: نقطه آغاز این تناقض، آن است که فعالان حوزه گردشگری، فاعلان سفر را گردشگر ‌می‌نامند و حمل و نقلی‌ها آنها را مسافر تلقی ‌می‌کنند.

او با بیان اینکه یکی از ارکان مهم توسعه صنعت گردشگری دسترسی به هواپیما و حمل‌ونقل هوایی است، افزود: اکنون هواپیما و صنعت حمل و نقل هوایی در خدمت گردشگری نیست. به هر حال، صاحبان خطوط هوایی نیز مشکلات خود را دارند و به دنبال آن هستند که صنعت خود را سرپا نگاه دارند و بر این اساس نرخ تعیین ‌می‌کنند. پیشنهاد ما این است که طرح ترکیب هتل به علاوه صندلی هواپیما گسترش پیدا کند و تعدادی از صندلی هواپیماها به این طرح اختصاص پیدا کند.

فرصت گردشگری افغانستانی‌ها در ایران

آرش انیسیان از انجمن خدمات بین‌المللی سلامت نیز با اشاره به برگزاری اکسپوی 2020 در دوبی، توصیه کرد که برنامه‌ای استراتژیک برای بهره‌گیری موثر از فرصت‌های این نمایشگاه تدوین شود. او همچنین گفت: صدور ویزای گردشگری برای افغانستانی‌ها در ایران با دشواری صورت ‌می‌گیرد و اتباع این کشور اغلب به بهانه گردشگری سلامت به ایران سفر ‌می‌کنند. شنیده‌ها حاکی از آن است که هر ویزای ایران در افغانستان حدود 5 میلیون تومان فروخته ‌می‌شود و پرواز کابل به تهران معادل 4 میلیون تومان است. در حالی که ‌می‌توان به تمایل مردم افغانستان برای گردشگری در ایران به عنوان یک فرصت نگریست.

دخالت نهادهای مختلف در حوزه گردشگری

حرمت‌اله رفیعی، نایب‌رییس کمیسیون گردشگری اتاق تهران نیز از آنچه هجوم دوایر نامرتبط به حوزه گردشگری ‌می‌خواند، انتقاد کرد و گفت: برخی خطوط هوایی طی نامه‌ای به آژانس‌های مسافرتی اعلام کرده‌اند که باید فهرست بیمه خود را ارائه کنند وگرنه قرادادشان لغو ‌می‌شود. در حالی که فهرست بیمه آژانس‌ها به خطوط هوایی ارتباطی ندارد و آژانس‌ها ماهانه فهرست بیمه خود را به سازمان تامین اجتماعی ارائه ‌می‌کنند.

او همچنین با اشاره به اینکه خطوط هوایی رفتار تبعیض‌آمیزی با آژانس‌ها دارند، توضیح داد: خطوط هوایی برای برخی آژانس‌ها تخفیفاتی قائل ‌می‌شوند که این رویه، رقابت میان آژانس‌ها را تحت تاثیر قرار ‌می‌دهد.

افزایش تعداد خطوط هوایی، نتیجه آزادسازی است

 در ادامه، مجید حسینی‌نژاد، رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران با اشاره به نقش حمل و نقل هوایی در توسعه صنعت گردشگری گفت: به دنبال آن هستیم که ببینیم چگونه می‌توانیم از طریق ایجاد هم‌افزایی با سازمان هواپیمایی کشوری در جهت رونق هر چه بیشتر صنعت گردشگری در کشور گام برداریم.

 او با بیان اینکه، یکی از آثار آزادسازی نرخ بلیط هواپیما، افزایش تعداد خطوط هوایی است، ادامه داد: اگر این آزادسازی در حوزه حمل و نقل ریلی نیز اعمال شود، این صنعت نیز رشد ‌می‌کند.

حسینی‌نژاد در ادامه با اشاره به اینکه صنعت حمل و نقل هوایی از ضعف تکنولوژی رنج ‌می‌برد، ادامه داد: پیشنهاد ما این است که یارانه سوخت در این بخش، صرف شتاب‌دهنده‌ها شود. در این میان، جوان‌ها ‌می‌توانند محصولات جدید ارایه کنند و ضرورت دارد، سازمان هواپیمایی کشوری، اکوسیستم توسعه تکنولوژی دیجیتال در صنعت حمل و نقل هوایی را ایجاد کند.

گردشگری در شمار اولویت‌ها نبوده است

پس از این توضیحات، علی عابدزاده، رییس سازمان هواپیمایی کشوری طی سخنانی با اشاره به اینکه گردشگری در کشور جزو اولویت‌ها نبوده است، گفت: دلیل عقب‌ماندگی بسیاری از بخش‌ها این است که در طول سال‌های گذشته در شمار اولویت‌ها قرار نگرفته‌اند. برای مثال، اگر تولید برق از ابتدای انقلاب تاکنون حتی بیش از میزان رشد جمعیت افزایش داشته به دلیل آن است که جامعه نیاز آن را احساس کرد.

او در ادامه با اشاره به برخی مقاومت‌ها در برابر آزادسازی قیمتی در حمل و نقل هوایی گفت: اگر آزادسازی نرخ بلیت هواپیما ادامه پیدا کند، مساله نبود ارتباط صنعت گردشگری و صنعت حمل و نقل هوایی حل ‌می‌شود. در این بخش، آنچه به توسعه گردشگری کمک ‌می‌کند، تکمیل شبکه حمل و نقل کشور است. منظور از شبکه حمل و نقل این است که تمام مسیر‌ها به شهر‌ها برقرار شود که در حال حاضر تهران و مشهد از این شبکه‌ها برخوردار هستند. برای مثال، رامسر امکان ارتباط با 10 استان را داراست که هنوز این ارتباطات برقرار نشده است. البته شبکه‌سازی در شرایط تحریم دشوار است. اما این شبکه به سمت کامل شدن پیش ‌می‌رود.

 او با بیان اینکه کشور برای مهیا شدن در برابر تحریم، حدود 5 الی 6 ماه تاخیر داشت، افزود: این تاخیر در صنعت هوایی سبب شد که بیش از20 هواپیما زمین‌گیر شود.

عابدزاده با اشاره به اینکه سرمایه‌گذاران واقعی وارد صنعت حمل و نقل هوایی نشده‌اند، ادامه داد: سرمایه‌گذاران در این بخش به دنبال سرمایه‌گذاری بلندمدت هستند و در همه جای دنیا یک ساختار مالی برای خرید هواپیما طراحی شده که هزینه خرید هواپیما را برای دوره‌ای حدود ۱۸ ساله فاینانس ‌می‌کند که این امکان در شرایط حاضر برای ایران فراهم نیست.

رییس سازمان هواپیمایی کشوری از آغاز داخلی‌سازی قطعات هواپیما سخن گفت و با اشاره به برخی انتقادهای مطرح شده در رابطه با بالا بودن نرخ بلیت هواپیما توضیح داد: هزینه‌های خطوط هوایی نیز بالاست و این‌گونه نیست که آنها سود کنند. اما این ساختار باید به سمت کاهش هزینه‌ها حرکت کند.

او با بیان اینکه از حدود 7 الی 8 ماه آینده، تعداد پروازها در برخی شهرها افزایش پیدا ‌می‌کند، افزود: صنعت حمل و نقل هوایی باید در کنار صنعت گردشگری باشد. ما به فکر فعالان حوزه گردشگری هستیم و رشد این بخش برای حمل و نقل هوایی نیز ارزش افزوده ایجاد ‌می‌کند. اما اینکه به خطوط هوایی برای کاهش قیمت‌ها فشار وارد کنیم، شکست ایجاد ‌می‌کند.

آرش خدائی، قائم‌مقام سازمان هواپیمایی کشوری نیز با اشاره به آنچه در این نشست درباره ضرورت بهره‌گیری از تجربیات بازاریابی صنعت حمل و نقل هوایی در کشور‌هایی نظیر ترکیه، قطر و امارات مطرح شد، گفت: صنعت هوایی ما از ناحیه صنایع هوایی کشورهایی احاطه شده که لوکس هستند اما سودآور نیستند. صنایع هوایی این کشور‌ها اغلب در مسیر کشور‌های پر جمعیت نظیر هند، چین و بنگلادش تردد ‌می‌کنند. اما صنایع هوایی به تدریج به سمت بومی شدن حرکت ‌می‌کنند و صنعت هوایی ایران این نقطه قوت را داراست که از یک بازار بی‌رقیب در داخل برخوردار است. بنابراین، این ویژگی بازاریابی متفاوتی را ‌می‌طلبد.

 او در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه اتاق بازرگانی تهران ‌می‌تواند نیازهای حمل و نقل هوایی این استان را به سازمان منعکس کند گفت: این در خواست از سوی اتاق بازرگانی تهران قابل طرح است که برای مثال، حدود 10 درصد به ارتباطات هوایی استان در سال جاری افزوده شود.

لازمه افزایش تعداد خطوط هوایی، سودآوری است

پس از آن تعدادی از حاضران این نشست، نظرات خود را مطرح کردند؛ از جمله رییس کمیسیون گردشگری اتاق تهران که خطاب به رییس سازمان هواپیمایی کشور گفت: کمیسیون گردشگری اتاق تهران ‌می‌تواند بازو و ابزار چانه‌زنی شما در حمایت از خطوط هوایی و تحقق اهداف سازمان هواپیمایی کشوری باشد.

سیدمجید حسینی‌نژاد با اشاره به برخی آثار مثبت آزادسازی نرخ بلیت هواپیما گفت: می‌توان بررسی کرد که صنعت حمل و نقل هوایی به موجب آزادسازی با وجود تحریم‌ها به چه میزان رشد کرده و صنعت حمل و نقل ریلی در همین مدت چه دستاوردهایی را کسب کرده است. هر چه تعداد خطوط هوایی بیشتر باشد، قدرت آنها بیشتر خواهد بود و لازمه دستیابی به چنین هدفی، سودآوری است.

عابدزاده نیز گفت: به طور قطع از ظرفیت‌های اتاق بازرگانی تهران بهره خواهیم گرفت و در مسیر پیش رو باید مراقب همه، از جمله مردم باشیم؛ در غیر این صورت با شکست مواجه خواهیم شد. چرا که کشور در وضعیتی نیست که برخی مسایل را تحمل کند.

او با بیان اینکه معمولا آثار مثبت سیاست‌ها دیده نمی‌شود و این اعتراض مطرح است که چرا نرخ بلیت هواپیما بالاست، ادامه داد: در بخش ریلی و جاده‌ای وضعیت شکننده است و این بخش‌ها توان حفظ وضعیت موجود را نیز ندارند چه برسد به توسعه. مساله قابل توجه در حمل و نقل هوایی این است که هزینه‌های این بخش را از روی دوش دولت برداشته‌ایم و این نقطه قوت است.

عابدزاده با اشاره به اینکه رویکرد بازرگانی در صنعت حمل و نقل هوایی زنده شده است، افزود: اگر آزادسازی در صنعت حمل و نقل هوایی موفق شود، به الگویی برای صنعت حمل و نقل ریلی و جاده‌ای تبدیل خواهد شد.