مدیر کارگروه صنعت و بازار ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ریاست‌جمهوری، مهمان نمایندگان بخش خصوصی در یازدهمین نشست کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران بود تا فرصت‌هاي بهره‌برداری از فناوري نانو در صنعت و محصولات صنعتي را تشریح کند. او البته فهرستی از محصولات با فناوري نانو جهت استفاده در صنايع را نیز برای بهره‌برداری فعالان اقتصادی ارائه کرد.

در ابتدای این نشست، محمد اتابک با اشاره به کاهش تقاضای محصولات فولادی تحت تاثیرکاهش ساخت‌وساز در کشور، گفت: کاهش تقاضا در مورد محصولاتی نظیر فولاد، سیمان و سرامیک به حدی رسیده است که فعالیت واحدهای تولیدی این بخش به کمتر از نقطه سربه‌سر کاهش یافته است. ضمن آنکه اکنون در مورد محصولی مانند سیمان، به میزان پنج ماه مصرف، سیمان در انبارها موجود است.

 این عضو کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران در خصوص وضعیت شرکت‌های فولادی نیز گفت: شرکت‌های فولادی که کنار دریا استقرار یافته‌اند تا 80 درصد محصولات خود را صادر ‌می‌کنند که البته صادرات محصولات توسعه‌ای، چندان هم نشانه خوبی نیست.

اتابک افزود: شواهد حاکی از آن است که بحران عدم فعالیت صنعت ساختمان در سال 1397 حادتر ‌می‌شود. احتمالا به همین دلیل است که دولت نوسازی بافت‌های فرسوده را در دستور کار قرار داده است.

محمدرضا زهره‌وندی نیز با اشاره به ممنوعیت ثبت سفارش بدون انتقال ارز برای واردات از کشور‌های چین، هند، کره‌جنوبی و ترکیه در دستورالعمل جدید معاون اول رییس‌جمهوری چرایی این تصمیم را مورد سوال قرار داد که سیدحسین سلیمی، دیگر عضو کمیسیون این اقدام دولت را تصمیمی برای مدیریت تقاضای ارز خواند.

لزوم تغییر ترکیب سبد مدیریت اقتصادی

در ادامه رضا پدیدار، با اشاره به آنچه در مورد واگذاری امور اقتصادی به بخش خصوصی مطرح شده است، گفت: یکی از مطالبات جدی کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران باید تغییر ترکیب سبد مدیریت اقتصادی کشور باشد و در این زمینه موضع‌گیری کند. چرا اکنون حدود 40 درصد از اقتصاد در اختیار دولت و 23 درصد در اختیار صندوق‌های بازنشستگی است. سهم خصولتی‌ها نیز به حدود 21 درصد ‌می‌رسد. در این میان سهم بخش خصوصی از اقتصاد از 16 درصد فراتر ‌نمی‌رود. بنابراین لازم است، این مطالبه‌ای جدی مبنی بر تغییر ترکیب سبد مدیریت اقتصاد کشور از سوی بخش خصوصی مطرح شود.

محمدرضا بهرامن نیز با تاکید بر اینکه بخش خصوصی باید از فرصت پیش آمده بهره ببرد، ادامه داد: صنایع کشور جز بخش معدن و صنایع معدنی عمدتا در حالت اشباع قرار گرفته است و افتتاح‌های اخیر توسط مقامات دولتی نیز موید همین مساله است. بنابراین باید به مزیت‌های بخش معدن توجه ویژه مبذول شود.

مرتضی لطفی، نایب‌رییس کمیسیون صنعت ومعدن اتاق تهران که در غیاب مهدی پورقاضی، ریاست این کمیسیون را برعهده داشت، با بیان اینکه دولت واگذاری بنگاه‌ها را در دستور کار قرار داده است، ادامه داد: شستا 200 شرکت خود را آماده واگذاری کرده است اما تقاضایی برای خرید وجود ندارد. به نظر ‌می‌رسد بهتر است اتاق بازرگانی در زمینه خصوصی‌سازی بنگاه‌ها به طور جدی ورود پیدا کند.

تحلیل جایگاه فناوری نانو در صنعت

در ادامه این نشست، بررسی و تحلیل وضعیت نانو در صنایع کشور در دستور کار قرار گرفت. رضا اسدی‌فرد، که مدیریت کارگروه صنعت و بازار ستاد ویژه توسعه فناوری نانو را برعهده دارد در ابتدای سخنانش به نحوه شکل‌گیری این ستاد در دهه 1380 پرداخت و در تعریف فناوری نانو گفت: وقتی سه اتم در کنار هم قرار گیرند، خواصی در ماده ظهور ‌می‌کند که در توده مواد نبوده است. در حال حاضر هیچ صنعتی وجود ندارد که متاثر از نانو نباشد و پیش‌بینی روندهای آینده نشان ‌می‌دهد که 80 تا 90 درصد تکنولوژی‌های آینده بر محور نانو خواهد بود.

 اسدی سپس به حوزه‌های ملی اولویت‌دار فناوری نانو اشاره کرد و حوزه‌های آب و محیط زیست، سلامت، انرژی، تجهیزات صنعتی، نانو مواد و ساخت‌وساز را جزو این حوزه‌ها برشمرد. مدیر کارگروه صنعت و بازار ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ریاست جمهوری تعداد شرکت‌های مجهز به فناوری نانو را 154 شرکت عنوان کرد و گفت: تعداد محصولات و تجهیزات مبتنی بر فناوری نانو نیز به 376 محصول ‌می‌رسد و این محصولات به 47 کشور صادر ‌می‌شود.

 او افزود: ستاد اخیرا، مرکز نانو ایران- چین را در پارک فناوری شهر سوژو در چین برای بازاریابی راه‌اندازی کرده است و حدود 5 میلیون دلار محصولات و تجهیزات فناوری نانو از طریق همین دفتر به چین صادر شده است.

 اسدی در ادامه خطاب به فعالان حاضر در این جلسه گفت: ستاد ‌می‌تواند این اطلاعات را ارائه کند که در صنعت شما چه بهر‌ه‌ای از فناوری نانو برای ارتقای محصول و افزایش راندمان ‌می‌توان کسب کرد. در واقع ستاد ‌می‌تواند در شناسایی فناوری مناسب و توسعه فناوری نانو در صنعت به شما کمک کند.

 اتاق بازرگانی برای تجاری سازی فناوری های نانو کمک کند

در ادامه این جلسه، مسعود شنتیایی، عضو کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران، با بیان اینکه نانو بخشی از آینده نیست؛ بلکه همه آینده است، ادامه داد: اگر صاحبان صنعت به تجهیز محصول خود به فناوری نانو فکر نکنند، از چرخه تولید خارج خواهند شد.

او سپس با اشاره به تجربه خود در استفاده از فناوری نانو در تولید محصول عنوان کرد که اقدامات او به رغم ‌سرمایه‌گذاری بالا، با اقبال در بازار مواجه نشده و در عین حال از حمایت‌های متولیان دولتی توسعه فناوری نانو نیز محروم مانده است. او گفت: انتقاد بسیاری نسبت به متولیان دولتی حوزه نانو دارم به این دلیل که چنان بروکراتیک عمل ‌می‌کنند که فعالان اقتصادی ‌نمی‌توانند از امکانات پیش‌بینی شده بهره بگیرند.

شنتیایی ادامه داد: لازم است، نهادهای دولتی ارتباط خود را با بخش صنعت و خدمات افزایش دهند، اگرنه، این بخش‌ها در ایران از روندهای جهانی عقب ‌می‌مانند. ضمن آنکه ضرورت دارد، دولت رویکرد خود را در این بخش تغییر داده و بنگاه‌های بزرگ را مورد توجه قرار دهد.

محمدرضا بهرامن نیز با بیان اینکه حرکت به سوی فناوری نانو یک الزام است، ادامه داد: در صنعت کاشی و سرامیک واحدهایی توانسته‌اند، به حیات خود ادامه دهند که فناوری نانو را در تولیدات خود به کار بردند. ما به این نتیجه رسیده‌ایم که بدون اتکا به فناوری نانو، آیند‌ه‌ای نخواهیم داشت؛ به ویژه از منظر قیمت تمام شده.

اتابک هم با اشاره به اندازه 2 هزار میلیارد تومانی بازار داخل فناوری‌های نانو که اسدی به آن اشاره کرد گفت که به نظر ‌می‌رسد، اقبال عمومی به این فناوری اندک است. او همچنین این پرسش را مطرح کرد که آیا ستاد سازوکاری برای نظارت بر واحدها و تولیدات آنها در اختیار دارد؟

رضا قنبری به عنوان کارشناس این کمیسیون نیز دو پیشنهاد را مطرح کرد؛ نخست اینکه ارتباط مستمری میان کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران و ستاد ویژه توسعه فناوری نانو به منظور تجاری‌سازی فناوری ها و محصولات مبتنی بر نانو برقرار شود و دیگر اینکه انجمن‌ها بازدیدی از ستاد و نمایشگاه‌های محصولات نانو داشته باشند.

مرتضی لطفی هم پیشنهاد کرد که ستاد توسعه فناوری نانو، ارتباط موثری با تشکل‌ها برقرار کند و محصولاتی که با زندگی مردم سر و کار دارد را به آنها معرفی کند.

بازار داخلی 10 میلیارد دلاری نانو تا 1404

پس از طرح این پرسش‌ها از سوی اعضای کمیسیون صنعت و معدن اتاق، اسدی در پاسخ به این سوالات گفت: نتایج بررسی‌های ما نشان ‌می‌دهد که 40 کشور از جمله آمریکا، ژاپن، آلمان، چک و آفریقای جنوبی، برنامه ملی توسعه نانو طرح‌ریزی کرده‌اند.

او ادامه داد: ستاد توسعه فناوری نانو بر تولیدات شرکت‌هایی که در لیست خود قرار داده نظارت دارد. در عین حال وزارت بهداشت نیز روی محصولات مرتبط با سلامت نظارت ‌می‌کند. اندازه بازار محصولات نانو، در 5 سال گذشته، هر سال 100 درصد نسبت به سال گذشته رشد کرده و برآوردها این است که تا سال 1404 اندازه بازار این محصولات به 10 میلیارد دلار برسد.

او گفت: فعالان اقتصادی ‌می‌توانند نیازهایی که در صنعت خودشان دارند را با ما در میان بگذارند تا بررسی ‌می‌کنیم که آیا برای این مساله، راه‌حل نانویی وجود دارد یا خیر. اگر این تقاضا، تقاضایی باشد که اقبال به آن بالا باشد، مسابقه‌ای برگزار کرده و راه‌حل‌ها را برای آن مساله جویا ‌می‌شویم. در مرحله بعد راه‌حل برتر برگزیده ‌می‌شود و حتی در مواردی هزینه اجرای این راه‌حل نیز از سوی ستاد تامین ‌می‌شود.