در روزی که مدیران ارشد وزارت نفت به اتاق تهران آمدند و در کنار فعالان اقتصادی در کمیسیون انرژی و محیط زیست نشستند، کمیته‌‌ای برای بررسی قیمت‌ فرآورده‌های نفتی ایجاد شد. اعضای این کمیته را مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، مدیر عامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران و نمایندگان کمیسیون انرژی اتاق تهران و برخی از تشکل‌های مرتبط تشکیل می‌دهند.

به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، طی جلسات گذشته کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران، سه موضوع به طور جدی از سوی فعالان اقتصادی مطرح و در خصوص آن چاره‌اندیشی شد. آنها در جلسات گذشته این کمیسیون روی مقوله سوآپ فرآورده‌ها درخواست‌ها و البته انتقادهایی را مطرح کردند که این گلایه‌ها متوجه وزارت نفت بود. به اعتقاد نمایندگان بخش‌خصوصی، تجار و بازرگانان این توانایی را دارند که به سو‌آپ ورود پیدا کنند اما مشکلاتی که عمدتاً به بروکراسی دستگاه‌های دولتی برمی‌گردد، عملاً مانع حضور و فعالیت بخش‌خصوصی در این حوزه شده ‌است.

دیگر موضوعی که اعضای کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق تهران در جلسات خود آن را روی میز بررسی قرار داده بودند، بانکرینگ یا همان عملیات انتقال سوخت مورد نیاز به کشتی‌ها و شناورها بود.از طرف دیگر، نحوه ورود و فعالیت بخش‌خصوصی در حوزه‌های مختلف نفت و فرآورده‌ها بارها در جلسات کمیسیون انرژی و محیط زیست به میان آمد و نمایندگان بخش‌خصوصی در این کمیسیون به جرات اعلام کردند که فعالان اقتصادی آمادگی کامل دارند که در تجارت فرآورده‌ها، از جمله بنزین حضور داشته باشند، اما نحوه پذیرایی دولت و به طور مشخص وزارت نفت از فعالان بخش‌خصوصی در این حوزه، پرسشی بود که آنها از خود و مدیران وزارت نفت مطرح می‌کردند.

از این‌رو، منصور معظمی رییس کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق تهران که معاونت وزارت نفت را در دست دارد، وعده حضور مدیران پالایش و پخش فرآورده‌ها در یکی از جلسات کمیسیون برای رسیدگی به این موضوعات و تبادل‌نظر با فعالان اقتصادی را داده بود که این وعده محقق شد و در نشست روز دوشنبه، مدیران عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی و شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی به اتاق تهران آمدند و در جلسه‌ای که نمایندگان تشکل‌های بخش نفت و فراورده‌ها نیز حضور داشتند به بررسی موضوعات مورد بحث خود پرداختند.

استقبال دولت از تجارت بخش‌خصوصی در بنزین
در این نشست، رییس کمیسیون خطاب به مدیران ارشد وزارت نفت یادآور شد که فعالان اقتصادی در نشست‌و‌برخاست‌های خود بارها اعلام کرده‌اند که می‌توانند در حوزه‌های مختلف تجارت نفت و فرآورده‌ها حضور جدی داشته باشند اما ساز‌و‌کارها برای آنها روشن نیست. او از عباس کاظمی و سید ناصر سجادی خواست در تبادل‌نظر با فعالان اقتصادی، حوزه‌هایی را که بخش‌خصوصی می‌تواند به آن ورود پیدا کند با آنها در میان بگذارند. به گفته منصور معظمی، فعالان اقتصادی برای ورود به حوزه تجارت بنزین نیز اعلام آمادگی کرده‌اند و در عین حال برای صادرات فرآورده‌ها که کشور در این بخش با مازاد تولید مواجه است، بخش‌خصوصی آستین را بالا زده‌است.
در همین رابطه، عباس کاظمی مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ابتدا اعلام کرد که وزارت نفت و شرکت تحت مدیریت وی از ورود بخش‌خصوصی به حوزه واردات بنزین استقبال می‌کند و حاضر است بنزین وارداتی را به قیمت مناسب از بخش‌خصوصی خریداری کند.

وی در خصوص سوآپ نیز این توضیح را داد که به دلیل آنکه بازار فرآورده‌ها طی امسال به اشباع رسیده، روند آن در مقایسه با سال گذشته کند شده ‌است اما با این حال، از توان بخش‌خصوصی برای برقراری رونق در این بخش حمایت می‌کند و دست فعالان اقتصادی را برای کمک به دولت می‌فشارد. به گفته وی، در حال حاضر کشور در تمامی فرآورده‌ها به غیر از بنزین، با مازاد محصولات مواجه است که نیاز به صادرات در این بخش کاملا احساس می‌شود. در این زمینه، اسماعیل حشم‌فیروز سرپرست مدیریت امور بین‌الملل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی نیز توضیحاتی در خصوص مازاد فرآورده‌ها ارائه داد. به گفته وی، از اوخر دی ماه سال گذشته که تولید گاز در کشور به دو برابر رسید، به دلیل کاهش مصرف سایر فرآورده‌های نفتی در کشور، محصولات تولیدی با مازاد جدی مواجه شد به طوری که انبارها مملو از فرآورده‌های نفتی است. وی افزود: «در حال حاضر روزانه 30 میلیون تن نفت کوره و 14 میلیون تن نفت‌گاز مازاد داریم لذا روی صادرات این محصولات برنامه‌ریزی کرده‌ایم.» حشم‌فیروز تصریح کرد که صادرات فرآورده‌ها به کشورهای همسایه از جمله افغانستان، پاکستان، عراق، ترکمنستان و تاجیکستان در دستورکار شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی است و فعالان اقتصادی و صادرکنندگان می‌توانند در این زمینه با این شرکت همکاری داشته باشند. وی همچنین در خصوص تجارت بنزین نیز این توضیح را داد که بخش‌ خصوصی می‌تواند از شمال کشور بنزین را تحویل دهد و از جنوب نفت‌گاز و نفت‌کوره برای صادرات برداشت کند.

مازاد فرآورده‌ها در انبارها
سید ناصر سجادی مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران نیز ابتدا این خبر را داد که تا پایان امسال به میزان 50 درصد به تولید سال 92 گاز کشور اضافه خواهد شد. وی در عین حال به برخی آمار تولید فرآورده‌ها طی سال جاری اشاره کرد و افزود: «به دنبال افزایش دو برابری تولید گاز در کشور،از ابتدای امسال تاکنون در نفت سفید حدود 16 درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل توزیع داشته‌ایم در حالی که میزان کاهش توزیع برای فرآورده نفت گاز حدود 17 درصد و برای نفت‌کوره حدود 29 درصد بوده‌است.»

به گفته سجادی، شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، روزانه 28 میلیون لیتر کاهش توزیع فرآورده‌های سوختی داشته است که این میزان 20 درصد کاهش نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد. او گفت: «پیش‌بینی ما این است که برای امسال حداقل 10 میلیون لیتر نفت‌گاز مازاد داشته باشیم در حالی که مازاد نفت‌کوره را حدود 40 میلیون لیتر پیش‌بینی می‌کنیم.» مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در ادامه افزود: «برآوردهای ما نشان می‌دهد که تا سال 1407 همچنان با مازاد فرآورده‌های سوختی مواجه هستیم لذا به طور جدی صادرات این بخش کاملا احساس می شود و در این زمینه روی توان بخش‌خصوصی حساب ویژه‌ای باز کرده‌ایم.» سجادی در ادامه به محصول بنزین که یکی از فرآورده‌های مهم در کشور است، اشاره کرد و گفت: «با ورود پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به مدار تولید، حداکثر تا پایان سال جاری واردات بنزین داریم و از آن پس تا 10 سال آینده نه تنها واردات بنزین نخواهیم داشت که امکان صادرات این فراورده نیز وجود دارد.»

نگرانی بخش‌خصوصی از قیمت‌گذاری
در ادامه این نشست، اعضای کمیسیون و نمایندگان تشکل‌های نفتی نظرات خود را بیان کردند. فرهاد فزونی عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و از صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی، اصلی‌ترین مشکل پیش‌روی بخش‌خصوصی برای حضور در بازار صادرات فرآورده‌ها و نیز تجارت بنزین را قیمت‌گذاری از سوی دولت عنوان کرد. به اعتقاد این فعال اقتصادی، مبنای تعیین قیمت‌ها در این بخش باید بر اساس محاسبات بخش‌خصوصی که به طور مداوم با بازارهای بین‌المللی در ارتباط است صورت بگیرد.
مهدی شریفی‌نیک‌نفس دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و مدیرعامل شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران نیز علاوه بر مشکل قیمت‌ها در این حوزه، بروکراسی دولتی را نیز به فهرست گرفتاری‌های ورود بخش‌خصوصی به تجارت فراورده‌ها اضافه کرد و در عین حال یادآور شد که در شرایط کنونی جهان، با فروش تک‌محموله‌ای نمی‌توان در بازارهای بین‌المللی حضور فعال داشت. علی شمس‌ اردکانی دیگر عضو هیات نمایندگان و از فعالان شناخته شده حوزه انرژی کشور نیز تعبیر «کاسبی توزیع» از سوی دولت را مشکل اصلی دانست و اصلاح آن و واگذاری این وظیفه به بخش‌خصوصی را گره‌گشای مشکلات عنوان کرد. وی همچنین حضور دولت در بخش «مخزن‌داری» فرآورده‌های نفتی را گرفتاری دیگری برای حضور و فعالیت بخش‌خصوصی در این عرصه عنوان کرد.

دادرس رییس انجمن صنفی CNG کشور نیز روی قیمت‌گذاری دولت در بخش فراورده‌ها انگشت گذاشت و به گفته وی، قیمت‌ها در ایران به گونه‌ای است که عملا امکان رقابت با دیگر کشورها را گرفته است.سیدحمید حسینی از دیگر فعالان اقتصادی حوزه نفت و پتروشیمی و نایب‌رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت،گاز و پتروشیمی نیز مشکل اصلی را قیمت‌گذاری‌ها دانست و یادآور شد که شرکت پالایش و پخش باید انعطاف‌پذیری بیشتری در این زمینه داشته باشد. به گفته وی، قیمت فراورده‌ها که قرار است به بخش خصوصی و فعالان اقتصادی داده شود باید بر اساس بازارهای هدف تعیین شود.

پاسخ پالایش و پخش به انتقادها
پس از بیان نظرات و انتقادهای فعالان اقتصادی، مهمانان دولتی این نشست کمیسیون در مقام پاسخ‌گویی برآمدند. عباس کاظمی مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در خصوص تعیین قیمت‌ها، این توضیح را داد که مبنای محاسباتی که خزانه دولت برای این شرکت تعیین کرده، FOB خلیج‌فارس است در حالی که این شرکت در بسیاری از مواقع زیر این نرخ قیمت‌ها را لحاظ می‌کند. وی همچنین از پیش‌نویس مصوبه‌ای خبر داد و گفت: «در صورت تصویب این طرح، از این پس محصولات و فرآورده‌ها از در پالایشگاه‌ها به جایگاه‌داران تحویل داده می‌شود.» کاظمی گفت: «با این حال ما نیز معتقد هستیم که تعیین مبنای تعیین قیمت‌ها باید یکسان باشد.»

تشکیل یک کمیته برای یک مشکل
پس از شور و گفت‌و‌شنود فعالان اقتصادی و نمایندگان وزارت نفت در نشست کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق تهران، پیشنهاد تشکیل کمیته‌ای با حضور بخش‌خصوصی و دولت برای تعیین قیمت‌ها در حوزه سوآپ مطرح شد که به تصویب رسید. منصور معظمی رییس کمیسیون با اعلام این خبر، اظهار امیدواری کرد که به دنبال تشکیل این کمیته و مشورت‌های بخش‌خصوصی و دولت، مسیر سوآپ برای فعالان اقتصادی تسهیل شود. عباس کاظمی نیز این وعده را داد که بخش‌خصوصی می‌تواند بنزین وارد کند و شرکت پالایش و پخش فراورده‌ها این محصول را به قیمت مناسب خریداری خواهد کرد.