هوای تهران از دهه 50 تا امروز آلوده است و کارهای دولت ها برای بهبود کیفیت هوا کمتر به نتیجه رسیده است.
وسایل نقلیه بنزینی، خودروهای مسافربر شخصی، تردد خودروهای کهنه و فرسوده، ناکارآمدی حمل و نقل عمومی، وجود صنایع آلاینده در پایتخت و موقعیت جغرافیایی شهر تهران از دلایل عمده در آلودگی هوای پایتخت است. این عوامل از دهه 40 تا امروز در آلایندگی هوای تهران نقش آفرینی کرده است و چاره اندیشی ها در این زمینه کمتر به نتیجه رسیده است.
براساس گزارش مرکز آمار، جمعیت تهران در سال 1345 سه میلیون نفر بود. این رقم تا سال 1355 به 4.5 میلیون نفر رسید. این یعنی به طور متوسط در هر سال 150 هزار نفر به جمعیت تهران در یک دهه اضافه شده است. این افزایش جمعیت منجر به افزایش وسایل نقلیه و به دنبال آن افزایش مصرف بنزین شد و پیامد آن هم چیزی جز آلودگی هوا در پایتخت نبود.
توسعه شهر تهران و افزایش خودروهای گوناگون داخلی و خارجی در کنار اتوبوس ها و بارکش های شهری در دوره پهلوی دوم، معضلی بزرگ برای مسئولان شهری بود. تحقیق های داخلی و خارجی در همان زمان می گفت آلودگی هوای تهران بیشتر نتیجه سوخت ناقص و نیمه ناقص موتورهای وسایل نقلیه بوده است. بنابراین آلاینده های خودرویی نقش مهمی در آن سال در معضل آلودگی هوا داشتند.
روزنامه اطلاعات در 20 آذر ماه سال 1356 در گزارشی به آلودگی هوای شهر تهران می پردازد. در گزارش این روزنامه مجموع آلاینده های هوای تهران به میزان 78.55 درصد ناشی از سوخت بنزین خودروها و 11.09 درصد ناشی از وسایل نقلیه گازوئیل سوز بوده است. هم چنین سهم سایر منابع درآلودگی هوا از جمله وسایل خانگی و تجاری هم 10 تا 9 درصد تخمین زده شده است.
دولت ها در آن دوره تلاش کردند با اجرای برنامه هایی برای کنترل ترافیک از حجم آلودگی هوا در پایتخت کم کنند. شهرداری تهران و اداره راهنمایی و رانندگی و هم چنین دیگر سازمان های ذی ربط طرح هایی برای سبک سازی ترافیک شهری و کاستن از آلودگی هوا پیشنهاد کردند. اما این طرح ها تنها نقش مسکن را ایفا کرده است. طرح هایی مثل محدودیت حرکت خودروهای سواری در تهران (طرح زوج و فرد)، اصلاح و بهسازی خودروها از جمله نوسازی ناوگان عمومی و خرید اتوبوس های نو و هم چنین گازسوز کردن تاکسی های درون شهری، تغییر مقررات رانندگی در تهران و فرهنگ سازی و ترغیب به دوچرخه سواری از کارهای دولت پهلوی برای کنترل آلودگی هوای شهر تهران به شمار می رود.
برای مطالعه بیشتر مقاله «بررسی آلودگی هوای شهر تهران در دهه آخر حکومت پهلوی دوم» را بخوانید. این مقاله در تابستان سال جاری در نشریه تاریخ ایران منتشر شده است.