نگاهی به روابط اقتصادی ایران و تاجیکستان

دو همسایه نزدیک با سطح روابط اقتصادی محدود

تاریخ 1401/03/09 ساعت 12:45

9 ماه پس از سفر سید ابراهیم رئیسی به تاجیکستان، ساعتی قبل رئیس جمهور این کشور امامعلی رحمان در راس هیات بلند پایه سیاسی و اقتصادی وارد تهران شد

9 ماه پس از سفر سید ابراهیم رئیسی به تاجیکستان، ساعتی قبل رئیس جمهور این کشور امامعلی رحمان در راس هیات بلند پایه سیاسی و اقتصادی وارد تهران شد و رئیس جمهور کشورمان در کاخ سعدآباد به استقبال او رفت. امامعلی رحمان رئیسی به تاجیکستان آخرین بار 9 سال پیش به ایران سفر کرده بود. همچنین پیش از این ابراهیم رئیسی شهریور 1400 به دعوت همتای تاجیک خود و نیز به منظور شرکت در اجلاس سران کشورهای عضو شانگهای به دوشنبه سفر کرده بود که در جریان آن سفر 8 سند همکاری بین ایران و تاجیکستان به امضا رسید.

از زمان برقراری روابط سیاسی دو کشور تاکنون، روسای جمهوری اسلامی ایران ۱۳ بار از تاجیکستان دیدار کرده اند و متقابلا رئیس جمهور تاجیکستان ۱۷ بار به جمهوری اسلامی ایران سفر کرده اند. روسای مجلس شورای اسلامی ایران نیز ۳ بار به جمهوری تاجیکستان و روسای مجالس عالی تاجیکستان تاکنون ۵ بار به ایران کرده‌اند.

در سفر گذشته رئیس جمهور ایران به تاجیکستان علاوه بر امضا 8 سند همکاری روسای جمهور دو کشور پیشنهاد دادند برای افزایش حجم مبادلات تجاری بین دو کشور، «برنامه بلندمدت همکاری‌های اقتصادی و تجاری» تدوین شود. طبق اعلام گمرک در سال‌۱۴۰۰ بیش از ۱۳۱‌میلیون دلار کالا بین ایران و تاجیکستان مبادله شد که نسبت به سال‌۹۹، رشد ۴۶۳‌درصدی را نشان می‌ دهد.

سید‌روح‌الله لطیفی سخنگوی گمرک ایران گفته است: با وجود اشتراکات فراوان تاریخی، زبانی، فرهنگی و دینی بین ایران و تاجیکستان، تجارت بین دو کشور فاصله زیادی با انتظارات دو ملت دارد، با این وجود در سال‌گذشته ۱۲۴‌هزار و ۷۳۷ تن کالای ایرانی به ارزش ۹۱‌میلیون و ۶۰۱‌هزار دلار به تاجیکستان صادر شده که نسبت به سال‌۹۹ رشد ۵۳۵‌درصدی در وزن و ۴۵۹‌درصدی در ارزش داشته است.  وی افزود: واردات از تاجیکستان در سال‌۱۴۰۰ با رشد ۲۶۳‌درصدی در وزن و ۴۳۹‌درصدی در ارزش، به ۱۴‌هزار و ۵۱۲ تن کالا به ارزش ۳۹‌میلیون و ۴۳۷‌هزار و ۶۵۵ دلار رسید.

مجموع روابط تجاری ایران با تاجیکستان در ۱۵سال‌ گذشته (۱۳۸۶ تا ۱۴۰۰) تنها ۲‌میلیون و ۷۱۳‌هزار و ۹۳۳ تن کالا به ارزش ۲‌میلیارد و ۵۸۳‌ میلیون و ۷۳۵‌هزار و ۸۹ دلار بود که سهم صادرات ایران به تاجیکستان دو‌میلیون و ۵۲۷‌هزار و ۹۳۷ تن کالا به ارزش ۲‌میلیارد و ۲۰۷‌میلیون و ۳۶۹‌هزار و ۶۵۱ دلار بوده و واردات از تاجیکستان نیز ۱۸۵‌هزار و ۹۹۶ تن کالا به ارزش ۳۷۶‌میلیون و ۳۶۵‌هزار و ۴۳۸ دلار بوده است.

لطیفی سخنگوی گمرک ایران با تشریح صادرات ایران در ۱۵ سال ‌گذشته به تاجیکستان گفته است: در سال‌۱۳۸۶ با ۵/ ۱۷۰میلیون دلار، در سال‌۸۷ با ۱۸۷‌میلیون دلار، سال‌۸۸ با ۵/ ۱۶۳میلیون دلار، سال‌۸۹ با ۱۹۰‌میلیون دلار، سال‌۹۰ با ۱۹۵‌میلیون دلار و سال‌۹۱ با ۲۶۳‌میلیون دلار کالا به تاجیکستان صادر شده است. لطیفی افزود: در ضمن در سال‌۹۲ با ۵/ ۴۵‌میلیون دلار، سال‌۹۳ با ۷/ ۲۲۲‌میلیون دلار، سال‌۹۴ با ۲/ ۱۵۱میلیون دلار، سال‌۹۵ با ۷/ ۱۹۸‌میلیون دلار، سال‌۹۶ با ۲/ ۲۱۷‌میلیون دلار، سال‌۹۷ با ۵/ ۷۹‌میلیون دلار، سال‌۹۸ با ۶/ ۱۶میلیون دلار، سال‌۹۹ با ۴/ ۱۶‌میلیون دلار و سال‌۱۴۰۰ با ۶/ ۹۱‌میلیون دلار، کالا به تاجیکستان صادر شده است.

وی درخصوص واردات در این دوره زمانی از تاجیکستان هم گفته است: در سال‌۸۶ بیش از ۵/ ۲۵میلیون دلار، سال‌۸۷ با ۴/ ۳۹‌میلیون دلار، سال‌۸۸ با ۷/ ۴۹‌میلیون دلار، سال‌۸۹ با ۷/ ۲۸‌میلیون دلار، سال‌۹۰ با ۹/ ۱۸‌میلیون دلار، سال‌۹۱ با ۱/ ۳۵‌میلیون دلار، سال‌۹۲ با ۲/ ۱۹میلیون دلار، سال‌۹۳ با ۲/ ۱۹میلیون دلار، سال‌۹۴ با ۸/ ۲۰‌میلیون دلار، سال‌۹۵ با ۱۵‌میلیون دلار، سال‌۹۶ با ۹/ ۱۳‌میلیون دلار، سال‌۹۷ با ۲/ ۲۶‌میلیون دلار، سال‌۹۸ با ۹/ ۱۷‌میلیون دلار، سال‌۹۹ با ۳/ ۷میلیون دلار و نهایتا در سال‌۱۴۰۰ با ۶/ ۳۹‌میلیون دلار، کالا از تاجیکستان خریداری و به کشور واردشده است.

در سال‌گذشته پنبه حلاجی‌ نشده و پیله کرم ‌ابریشم مهم ترین کالاهای خریداری شده تجار ایرانی از تاجیکستان بوده است. همچنین محصولات کشاورزی، خشکبار، مصالح ساختمانی، محصولات پتروشیمی، شیرینی و شکلات، محصولات صنعتی، لوازم الکترونیکی، لوازم‌‌‌‌‌‌‌‌خانگی، کفش و پوشاک، لوازم آشپزخانه، محصولات شیمیایی، ماشین‌آلات صنعتی، پارچه، چرم، لوازم‌‌‌‌‌‌‌‌التحریر، ادوات کشاورزی و لوازم بسته‌‌‌‌‌‌‌‌بندی ازجمله کالاهای ایرانی صادراتی به کشور تاجیکستان در سال‌۱۴۰۰ بوده است.